Oczywistym jest że nie udało mi się w opracowaniu tym ogarnąć całości zjawiska jakim jest bilon zastępczy będący w obiegu na terenach Polski. Opracowaniem tym nie roszczę sobie również pretensji do twórczego ujęcia tematu. Zebrałem w nim jedynie pewien materiał rozproszony po licznych publikacjach i notatkach obrazując go egzemplarzami bilonu zastępczego z własnego zbioru. Zbiór ten jest także pewnym ograniczeniem tego opracowania, gdyż brak w nim pewnych monet i żetonów uniemożliwiał pełne zobrazowanie omawianej tematyki. W miarę możliwości jednak uzupełniał będę opracowanie kolejnymi obiektami.

      Chcę podziękować Robiemu, bez którego opracowanie to nie zaistniałoby, za udostępnienie miejsca w sieci, oprawę techniczną oraz za okazaną cierpliwość.

      Pragnę również w tym miejscu skierować swą prośbę do znalazców wszelkich obiektów, które są lub mogą być formą pieniądza zastępczego - szczególnie zaś emisji dominialnych. Dzielcie się informacjami o ich odkryciu. Notujcie miejsce ich znalezienia oraz kontekst znaleziska, nie zawsze ale częstokroć ułatwia to przypisanie danej emisji konkretnemu miejscu, czasem konkretnemu emitentowi, zawsze jednak wzbogaca to wiedzę o jakże mało jeszcze poznanym pieniądzu zastępczym. Bitym często niestarannie, często w podłym materiale ale jakże ciekawym. Wszelkie uwagi związane z omawianą problematyką proszę kierować na adres arek_gosc@poczta.onet.pl

Arkadiusz Gościnny

Bibliografia:

1. M. Bartoszewicki "Pieniądz wystawców wojskowych na tle innych zastępczych emisji pieniężnych na ziemiach polskich" w "Zastępcze znaki pieniężne w Polsce w XX w.", Warszawa 1984

2. S. Bulkiewicz "Bilon zastępczy w moim zbiorze" w Biuletyn Numizmatyczny nr 11-12/84

3. S. Bulkiewicz "Monety zastępcze oraz znaki monetopodobne Łodzi i okolic" Łódź - Piła 1998

4. S. Bulkiewicz "Żetony rabatowe i reklamowe" w Biuletyn Numizmatyczny nr 3-4/84

5. R. Kokott, B. Sikorski "Monety zastępcze Wojska Polskiego 1925 - 1939" katalog tom I-VI, Piła 2002

6. K. M. Kowalski "Miedziany żeton reklamowy firmy Wilhelma Anhalta z Kołobrzegu" w Przeglad Numizmatyczny 2(41)/2003

7. J.A. Kujat "Znaczek jako element pieniądza zastępczego na Śląsku w latach 1914 - 1924" w Przegląd Numizmatyczny 3(43)/2003

8. P. Menzel "Deutschsprachige Notmünzen und Geldersatzmarken im In- und Ausland 1840 bis 2002", Gütersloh 2005.

9. P. Menzel "Deutsche Notmünzen und sonstige Geldersatzmarke 1840 - 1990", Gütersloh 1993

10. A. Mikołajczyk "Leksykon numizmatyczny" Warszawa - Łódź 1994

11. W. Niemirycz "Katalog monet polskich spółdzielni wojskowych z lat 1925 - 1939", Warszawa 1988

12. B. Paszkiewicz "Pięć wieków polskiej monety zastępczej", Warszawa 1981

13. J. Ptaszyński "Nieznane monety i żetony wrocławskie" w Biuletyn Numizmatyczny nr 7-8/84

14. J. Ptaszyński "Żetony zakładów przemysłowych" w Biuletyn Numizmatyczny nr 11-12/85

15. A. Schmidt "Katalog monet lokalnych z ziem polskich 1916 - 1922", Gniezno 1995

16. A. Schmidt "Płatnicze żetony prądowe" w Biuletyn Numizmatyczny 9-12/86

17. A. Schmidt "Systematyka pieniądza zastępczego" w "Zastępcze znaki pieniężne w Polsce w XX w.", Warszawa 1984

18. A. Schmidt "Żeton prądowy z Dobrego Miasta" w Biuletyn Numizmatyczny 4-6/87

19. A. Schmidt "Żetony wodociągowe na ziemiach polskich" w Biuletyn Numizmatyczny 4-6/86

20. A. Schmidt, B. Sikorski "Katalog żetonów gazowych z ziem polskich" Piła 1986

21. B. Sikorski "Monety zastępcze i żetony tramwajowe z ziem polskich" Piła 1987

22. B. Sikorski "Monety zastępcze i żetony Wielkopolski, Pomorza i Mazur" katalog, tom I-XI, Piła 2001

23. B. Sikorski "Monety zastępcze i żetony z zaborów rosyjskiego i austriackiego" tom I-VII, Piła 2000

24. B. Sikorski "Monety zastępcze miast gmin i powiatów" Katalog tom I-IV, Piła 1995

25. B. Sikorski "Monety zastępcze obozów jeńców wojennych 1914 - 1918 - emisje prywatne" katalog, tom I-II, Piła 1989

26. B. Sikorski "Monety zastępcze obozów jeńców wojennych 1914 - 1918 - emisje urzedowe" katalog, Piła 1996

27. B. Sikorski "Pieniądz zastępczy majatków ziemskich. Katalog żetonów dominialnych" tom I-XI, Piła 1994/96

28. B. Sikorski "Śląskie monety zastępcze" katalog tom I-XII, Piła 1998

29. B. Sikorski "Żetony gazowe z ziem polskich" katalog Piła 1993