Witam

Ponieważ moja przygoda z poszukiwaniami zrodziła się z członkostwa w Stowarzyszeniu Na Rzecz Zabytków Fortyfikacji "Pro Fortalicium", w tym wątku chciałbym Wam nieco przybliżyć historię Obszaru Warownego "Śląsk", oraz działalność powyższej organizacji, która głównie zajmuje się renowacją oraz ochroną obiektów tego przedwojennego, polskiego odcinka umocnień :)

Postaram się tu regularnie wrzucać moje ciekawsze fotografie ;)

Miłego czytania i oglądania :D ;)

1) Historia w skrócie:

Obszar Warowny "Śląsk" to polska linia umocnień budowana w latach 1933-39, rozciągająca się od miejscowości Przeczyce na północy po Wyry na południu. Składała się z fortyfikacji stałych i polowych - około 200 obiektów bojowych, pozornych i pomocniczych. Ich zadaniem była obrona Górnośląskiego Obszaru Przemysłowego (GOP) przed spodziewaną agresją niemiecką. Niestety umocnienia te nie mogły się sprawdzić w walce, ponieważ atakujące na początku września 1939 roku wojska niemieckie przełamały polską obronę pod Mikołowem i w tzw. Korytarzu Pszczyńskim, gdzie nie zdołano dokończyć linii obronnej. W efekcie w nocy z 2 na 3 września 1939 Obszar Warowny "Śląsk" został opuszczony przez wojska polskie. Na niektórych odcinkach, na krótko przed wojną dochodziło do potyczek z niemieckimi dywersantami z oddziałów "Freikorps" *, które jednak ponosiły ciężkie straty w walce z WP i Powstańcami Śląskimi.

a) historia: http://www.fortyfikacja.pl/?a=historia

b) mapa z poszczególnymi odcinkami umocnień i ich szczegółowe opisy: http://www.fortyfikacja.pl/?a=po

Fortyfikacje dowodzone były z dwukondygnacyjnego schronu dowodzenia zlokalizowanego w Chorzowie. Obecnie staraniem Pro Fortalicium, obiekt ten znajduje się w remoncie, i zostanie udostępniony do zwiedzania, jako izba muzealna.

=> http://www.fortyfikacja.pl/index.php?a=dow

=> http://www.profort.org.pl/index.php?pag ... t&pod2=cho

=> http://www.eksploratorzy.com.pl/viewtop ... f=71&t=909

Zdjęcie archiwalne przedstawiające członków Freikorpsu, którzy nadzorują Polaków usuwających drut kolczasty z okolicy ciężkiego schronu bojowego Nr 26 (punkt oporu "Nowy Bytom"), którego widać w oddali (fot. Nadolski Przemysław, Ruda Śląska wczoraj, Gliwice 1997)
[ img ]


2) Budowa obiektów

Wszystkie obiekty budowane były w ścisłej tajemnicy. Teren budowy był ogrodzony wysokim drewnianym płotem, oraz dobrze pilnowany. Niestety w niemieckiej pracy szpiegowskiej z 1939 roku, znajduje się szczegółowy opis, dokumentacja fotograficzna, oraz mapa polskich umocnień.

Niemiecka mapa szpiegowska - stan polskich fortyfikacji na 15 czerwca 1939 (fot. Oberkomando des Heers, Die Polnische Landesbefestigung, Berlin 1939):

[ img ]

Niemieckie zdjęcie szpiegowskie przedstawiające budowę jednego ze schronów punktu oporu "Łagiewniki" (fot. fot. Oberkomando des Heers, Die Polnische Landesbefestigung, Berlin 1939):[ img ]


3) Typy obiektów

Generalnie wszystkie obiekty budowane w latach 1933-39 można zakwalifikować do poszczególnych typów "33", "35", "36", "37" i "39" na podstawie pewnych cech charakterystycznych obiektów budowanych w poszczególnych latach.

=> http://www.fortyfikacja.pl/?a=historia2a

Po wybudowaniu, większość schronów malowana była w kolory maskujące, a dodatkowy kamuflaż stanowiła siatka maskująca.

Zdjęcie archiwalne jednego z obiektów punktu oporu "Niezdara", z widoczną siatką maskującą (fot. http://www.fortyfikacja.pl):
[ img ]

Niektóre schrony bojowe maskowane były cegłami na budynki (a nie przy użyciu farbo maskowania i siatki maskującej).

Przykładem jest jeden ze schronów punktu oporu "Bobrowniki" (fot. Oberkommando des Heeres, Denkschrift über die polnische Landebefestigung, Berlin 1941):
[ img ]

Oprócz obiektów bojowych, budowano jeszcze pozorne i pozorno - bojowe (które swym wyglądem miały imitować schrony ciężkie), oraz bierne (pełniące rolę magazynów amunicji, materiałów wybuchowych itp.).

Obiekt pozorny z punktu oporu "Bobrowniki" (fot. Oberkommando des Heeres, Denkschrift über die polnische Landebefestigung, Berlin 1941):
[ img ]

Obiekt pozorno-bojowy z punktu oporu "Szyb Artura":
[ img ]

Schron bierny z punktu oporu "Godula" (w oddali widać ciężki schron bojowy):
[ img ]


4) Klasy odporności

Oficjalnie zostały wprowadzone w 1937 roku, i regulowały grubości poszczególnych elementów schronu na uderzenia pocisków artyleryjskich. Wyróżniamy klasy od "A" (najlżejsza) do "E" (najcięższa), z tym że na Śląsku standardem była "D".

=> http://www.fortyfikacja.pl/?a=norma


5) Typy pancerzy

We wszystkich obiektach stosowano różnego rodzaju elementy pancerne (bojowo obserwacyjne kopuły pancerne dla ckm, pancerze strzelnic, drzwi, zamknięcia itp.).

=> http://www.fortyfikacja.pl/index.php?a=pancerze


6) Uzbrojenie obiektów bojowych:

- ciężkie karabiny maszynowe Browning wz.30 w ilości 2-3 na schron, czasem więcej. Były one instalowane w ściennych strzelnicach ckm * i bojowych kopułach pancernych na specjalnych lawetach **

* Rekonstrukcja karabinu maszynowego wz.30 w strzelnicy ściennej (za tarczą pancerną), w schronie Nr 52 (Dobieszowice, ul. Wesoła):
[ img ]

[ img ]

=> http://www.eksploratorzy.com.pl/viewtop ... =71&t=3724

* Rekonstrukcja karabinu maszynowego wz.30 w strzelnicy ściennej mod.39, w schronie "Sowiniec" (Gostyń, ul. Tęczowa):
[ img ]

=> http://www.eksploratorzy.com.pl/viewtop ... =71&t=4811

* Zdjęcia archiwalne strzelnic mod. 36 i 39 (fot. Oberkommando des Heeres, Denkschrift über die polnische Landebefestigung, Berlin 1941):
[ img ]

[ img ]

** Rysunek obserwacyjno - bojowej kopuły mod.37 autorstwa Jerzego Sadowskiego:
[ img ]

- ręczne karabiny maszynowe Browning wz.28 w ilości 1-2 na obiekt, czasem więcej. Stosowane były w strzelnicach obrony wejścia, i dodatkowych strzelnicach rkm

- armaty przeciwpancerne, czyli armaty polowe Hotchkiss wz.85 i Bofors wz.36 (znajdowały się w specjalnie do tego przystosowanych izbach bojowych, z których można było prowadzić ogień przez otwory strzelnic działowych, lub garażach, z których w razie potrzeby były wytaczane), i polska armata forteczna z Pruszkowa wz.37 (mocowana na specjalnej lawecie, umieszczona w uniwersalnej strzelnicy ściennej)

Forteczna armata ppanc. jednego ze schronów punktu oporu "Niezdara" (fot. Oberkommando des Heeres, Denkschrift über die polnische Landebefestigung, Berlin 1941):
[ img ]

- karabiny przeciwpancerne wz.35 "Ur"
- moździerze wz.31
- armaty wz.97 jako broń artyleryjska
- broń osobista załogi


7) Łączność między poszczególnymi obiektami

Stosowano łączność kablową, optyczną i radiową.

ą) łączność kablowa:

http://tajemnicze-fortyfikacje.prv.pl/l ... blowa.html
http://tajemnicze-fortyfikacje.prv.pl/lacznosc2.html

b) łączność optyczna:

http://tajemnicze-fortyfikacje.prv.pl/l ... tczna.html


8) Stan zachowania

Pomimo że do naszych czasów zachowało się prawie 190 obiektów, tylko jeden z nich znajduje się na liście zabytków.

Wszystkie pozostałe z wyjątkiem (stosunkowo bardzo nielicznych) izb muzealnych/będących w renowacji, czy znajdujących się na terenach prywatnych są w stanie tragicznym. Całkowicie rozszabrowane z metalowego wyposażenia, po rozkuwane (również celem pozyskiwania metalowych elementów takich jak np. framugi, ościeżnice, pręty zbrojeniowe itd.), zaśmiecone, oraz okopcone (celowe podpalenia zalegających śmieci, czy po prostu wypalanie izolacji z kabli).

Jak nie trudno się domyślić, oprócz "bunkrołazów", w większości ogólnodostępne dawne górnośląskie fortyfikacje odwiedzane są przez "różnych" ludzi. W jednym ze schronów bojowych w marcu 1999 roku doszło do słynnego podwójnego morderstwa na tle satanistycznym...


9) Stowarzyszenie Na Rzecz Zabytków Fortyfikacji "Pro Fortalicium"

O nas => http://www.profort.org.pl/index.php?page=onas

Izby muzealne => http://www.profort.org.pl/index.php?page=izby

Imprezy => http://www.profort.org.pl/index.php?page=imprezy

Publikacje => http://www.profort.org.pl/index.php?page=publikacje

No, to tyle jeśli chodzi o ogólne informacje. W następnych postach będę wrzucać zdjęcia ;)

Na początek zacznę od obiektów, które staraniami "Pro Fortalicium" są:
- całkowicie odrestaurowane i stanowią izby muzealne
- jeszcze w trakcie prac/wyposażania
- zabezpieczone i przygotowane do rozpoczęcia prac
- nadzorowane

Wyjątkiem jest tu ciężki schron bojowy nr 75, który stał się bardzo bogato wyposażoną prywatną izbą muzealną fortyfikacji i II wojny światowej, dzięki pewnej rodzinie, będącej właścicielem działki rekreacyjnej na której się znajduje. Zwiedzanie tylko za zgodą właścicieli.

=> http://katowice.gazeta.pl/katowice/1,11 ... towic.html

=> http://katowice.gazeta.pl/katowice/1,11 ... bylby.html

=> http://katowice.gazeta.pl/katowice/1,11 ... iemcy.html

Maćku mam nadzieję, że pozwolisz mi co jakiś czas uzupełniać Twój temat, często podczas eskapad uwieczniam aktualny stan schronów na zdjęciach oraz nagrywam krótkie filmiki dot. konkretnych fortyfikacji.

Dzisiaj przedstawiam
Częściowo wysadzony ciężki schron bojowy wyposażony w kopułę pancerną ckm i garaż dla armaty p.panc.
O.W. Śląsk Grupa Bojowa Wymysłów 1939
według mnie jeden z najciekawszych schronów OWŚ i zarazem najbardziej zapomnianych.

LOKALIZACJA
Wymysłów – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w gminie Bobrowniki, nad Zbiornikiem Kozłowa Góra i nad rzeką Brynicą. Wymysłów graniczy z miejscowościami: Dobieszowice, Józefka, Kozłowa Góra, Świeklaniec i Ossy.

[ img ]

[ img ]
(pozycja 2 na mapie; źródło: http://www.fortyfikacja.pl/)

Dotarcie do schronu jest w gruncie rzeczy łatwe ponieważ znajduje się on zaledwie ok 300m od zalewu "Kozłowa Góra" w głębi lasu.

Tutaj też wiele do zobaczenia, krótkie info:
Zbiornik Kozłowa Góra został wybudowany na terenach nieużytków dawnego pogranicza rosyjsko-pruskiego. Został on utworzony w latach 1933-1939 dla celów militarnych i stanowił element systemu umocnień stałych i polowych (np. schrony bojowe, zapory przeciwczołgowe, stanowiska artylerii) Obszaru Warownego „Śląsk”. Zbiornik był więc elementem krajobrazu warownego, którego elementy występują w okolicach zbiornika do dnia dzisiejszego.
http://www.fortyfikacja.pl/index.php?a=wymyslow

UWAGA!!
Schron jest w bardzo złym stanie i nie jest wskazane zwiedzanie go na tzw. "pałę".

W pobliżu schronu bardzo wiele jego elementów rozsianych po lesie (czasem nawet w odległości 500m (!!))

w razie jakichkolwiek problemów z dotarciem do schronu, służę pomocą.

INFORMACJE / CIEKAWOSTKI

Ciężki schron bojowy wyposażony w kopułę pancerną ckm (ZO 1938 148 N1079) i garaż dla armaty p.panc. W grudniu 1939 roku porucznik Rudolf Witzig z grupą podkomendnych testował ładunki kumulacyjne na pancernej kopule schronu. Zebrane w ten sposób doświadczenie pomogło mu między innymi w słynnym desancie na belgijski fort Eben Emael. Po wojnie, wiosną 1945 roku, schron służył do detonowania znalezionej w okolicy amunicji w efekcie całkowitemu zniszczeniu uległa izba bojowa ckm i pomieszczenie załogi. Obiekt jest w złym stanie, brak pancerzy, drzwi pancernych i zamknięcia garażu na armatę.
(źródło: http://www.fortyfikacja.pl/)

http://pl.wikipedia.org/wiki/Grupa_warowna_Eben-Emael
http://pl.wikipedia.org/wiki/Rudolf_Witzig

MEDIA

stan aktualny

w 2.50min płyta antydetonacyjna
http://www.youtube.com/watch?v=J5IT_SXOZjA&

KOLEDZY!!!. Nie wrzucajcie zdjęć z innych stron, wystarczą linki

Duża rozdzielczość:
http://zapodaj.net/ad81853053920.jpg.html
http://zapodaj.net/1613605494840.jpg.html
(źródło własne)


zainteresowanych odsyłam również do cyklu filmów z portalu gminy Bobrowniki o fortyfikacjach odcinka Wymysłów:
http://www.profort.org.pl/?cmd=wysw_news&id=517

Oczywiście :) Zachęcam do tego wszystkich Kolegów którzy mogą dodać coś od siebie :)

witaj:)
czy są przewidywane jakieś prace na odcinku Maciejkowice-Dąbrówka Wielka ???
a i mam prośbę czy ktoś z znawców mógł by mi na PW podesłać namiar na bunkier w Bobrownikach,ten z pomieszczeniami na armaty??? Szukałem go ostatnio i nie trafiłem.

już znalazłem,widać że ktoś tam posprzątał ale znów gromadzą się tam śmieci:(

=> http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/ ... ,id,t.html

=> http://katowice.gazeta.pl/katowice/1,35 ... ECIA_.html

Witam,
czy jest komuś znany rozkład (schemat) pomieszczeń bunkra artyleryjskiego nr 2 p.o. Kamień, nigdzie nie mogę znaleźć takiego schematu, a obiekt jest ciekawy. Czy mógłby mi ktoś go podesłać na PW
Pozdrawiam, Krzysztof

Schematu tego schronu nie ma.

Zapraszam do wirtualnego zwiedzania izb muzealnych Stowarzyszenia Pro Fortalicium:

http://www.muzeum-slask1939.pl/pages/wycieczki

PS

Wizualizacja schronu bojowego w Świętochłowicach była robiona już jakiś czas temu, więc jest baaardzo nieaktualna, ale pozostałe obiekty jak najbardziej aktualne :)

Teraz zdjęcia niczyich, ogólnodostępnych obiektów, które regularnie popadają w ruinę...

Fotki cd.

27 grudnia miało miejsce oficjalne otwarcie schronu dowodzenia Obszaru Warownego "Śląsk". Staraniami Stowarzyszenia Pro Fortalicium, przy finansowym wsparciu Urzędu Miasta Chorzów, został on odkopany, wyremontowany, a jego wnętrza mieszczą izbę muzealną Obszaru Warownego "Śląsk" i kampanii wrześniowej.

http://www.fortyfikacja.pl/index.php?a=dow

To właśnie z tego wybudowanego tuż przed wojną obiektu, miano kierować obroną Górnego Śląska w przypadku niemieckiej agresji. Krótko bo krótko, ale schron tą funkcję pełnił. Jest to jedyny tego typu obiekt sztabowy w Polsce.

http://www.tvp.pl/katowice/informacyjne ... 30/9522314 (od 00:16:35)

http://www.tvs.pl/42533,zobacz_jak_wygl ... zenia.html

http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/ ... ,id,t.html

Fotki cd.