Witam,wątek ten dotyczy wszelakich numizmatów nie będących środkami płatniczymi.
Wszystkie informacje w nim zawarte są oparte na publikacjach do których miałem dostęp plus trochę moich "przemyśleń i dywagacji" ;) .

Na początek o liczmanach.
Liczman- krążek zazwyczaj wykonany z metali nieszlachetnych, przypominający ( mniej lub bardziej ) monetę, służący do prowadzenia obliczeń na specjalnej desce podzielonej liniami, zwanej abakusem. Chociaż obliczeń na abakusie dokonywano już starożytności (Egipt Rzym, Chiny), to pierwsze liczmany pojawiły się około XIII wieku we Włoszech , wcześniej rolę liczmanów pełniły m.in. pełniły kamyki, małe figurki z brązu, ceramiczne krążki , monety antyczne.
Jeśli chodzi o abakusy to najstarszym zachowanym egzemplarzem jest marmurowy abakus znaleziony na greckiej wyspie Salamis ( zdjęcie poniżej)
Więcej informacji o historii obliczeń na abakusie tutaj https://kartsci.org/kocomu/computer-his ... computing/

Najstarszymi liczmanami są włoskie (gettone di conto) ,chociaż np. Anglicy i Francuzi twierdzą że to oni zapoczątkowali, wybijanie liczmanów, co według mnie jest mało prawdopodobne gdyż to właśnie na terenie Włoch w starożytności dokonywano obliczeń na abakusie.
Niestety nie posiadam w swojej kolekcji żadnego włoskiego liczmana, tak więc wrzucam zdjęcia owych liczmanów z opracowania Francisa Barnarda.

Niewiele później , prawdopodobnie na przełomie XIII/ XIV wieku, zaczęto bić liczmany ( jeton de compte) we Francji. Początkowo owe liczmany były dość prymitywne bez jakichkolwiek legendy ( poniżej dwa egzemplarze z mojej kolekcji).