Budowlańcy odkopali 900 lat miasta
Marcin Sztandera
2007-01-09, ostatnia aktualizacja 2007-01-09 18:38

Ważne historyczne odkrycie. Podczas prac budowlanych na placu Świętego Wojciecha archeolodzy natrafili na fragmenty ceramiki sprzed ośmiu wieków. Konserwator zabytków proponuje, by nie przerywać badań.

Na charakterystyczną warstwę ciemnego gruntu natrafiono w poniedziałek po południu, po odkopaniu kanalizacji, którą ułożono ledwie dwa tygodnie temu.

Wykop odkryto, bo przeprowadzenia badań zażądał wojewódzki konserwator zabytków, gdy dowiedział się, że drogowcy bez nadzoru rozkopali prawdopodobnie najstarszą część miasta.

Kilka dni temu archeolodzy znaleźli tam już fundamenty z XVIII wieku.

- Ale odkrycie warstwy wczesnośredniowiecznej jest znacznie istotniejsze z punktu widzenia historii miasta. Potwierdza, że Kielce mają dziewięć wieków - mówi Waldemar Gliński, archeolog nadzorujący prace na placu św. Wojciecha.

W ścianie odkopanego wykopu na głębokości około metra znaleziono grubą na kilkadziesiąt centymetrów warstwę gruntu z okresu wczesnego średniowiecza. - Można to dosyć precyzyjnie ustalić, bo zachowało się kilka niewielkich fragmentów ceramiki, która pochodzi prawdopodobnie z XII wieku - mówi Gliński.

Do tej pory większość historyków przyjmuje za Janem Długoszem, że najstarsza część Kielc leży w sąsiedztwie kościoła św. Wojciecha. Kronikarz pisał o drewnianej świątyni, która powstała przy znajdującej się tam osadzie już w XI wieku. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku w oparciu o badania archeologiczne Janusz Kuczyński, który nadzorował m.in. budowę alei IX Wieków Kielc, określił nawet, jaka była wielkość pierwszej osady - miała się ona ciągnąć od ulicy Warszawskiej wzdłuż alei IX Wieków do obecnego kościoła św. Wojciecha. Kuczyński powoływał się na znalezione w tym rejonie - przy ul. Bodzentyńskiej - paleniska domowe z XII-XIII wieku oraz resztki ceramiki i palenisk znalezionych pod aleją IX Wieków Kielc na odcinku od ul. Bodzentyńskiej do Warszawskiej. Przy okazji budowy kanału na al. IX Wieków Kielc nic jednak nie znaleziono. Również przy samym murze na placu świętego Wojciecha nic nie odkryto.

Teraz nie wiadomo, co zrobić z ostatnimi odkryciami. Zgodnie z planem archeolodzy mają przeprowadzać tylko badania ratownicze. w obrębie prac ziemnych. Zlecenie od wykonawcy nie przewiduje szczegółowych badań poza wykopem.

Co ciekawe, nie przeprowadzono ich też wcześniej, tak jak to miało miejsce np. w Krakowie. - Prawdopodobieństwo znalezienia tam czegoś ważnego było dosyć małe. A takie badania na sporej powierzchni są bardzo kosztowne - wyjaśnia Janusz Cedro, świętokrzyski wojewódzki konserwator zabytków.

Nawet teraz odnalezione skorupki to zbyt mało, żeby wstrzymać roboty. - I chciałbym tego uniknąć. Ale to ciekawe znalezisko z punktu widzenia historii miasta. Dlatego chcę rozmawiać z prezydentem Kielc, żeby zwiększyć zakres prac badawczych, bo to ostatnia okazja przed ułożeniem nawierzchni. Pozostaje jednak kwestia finansowania prac. Niestety możliwości urzędu są ograniczone - dodaje konserwator.

Chodzi również o uniknięcie przedłużenia robót budowlanych. - Teraz mamy ściśle określony harmonogram prac, ale jeżeli konserwator zabytków złoży taką propozycję, to poszukamy jakiegoś kompromisu - zapowiada Piotr Wójcik, dyrektor Miejskiego Zarządu Dróg.

Nie wiadomo jednak, czy miasto będzie chciało finansować te prace. Prezydent Wojciech Lubawski nie odpowiedział wczoraj na pytanie w tej sprawie.

Co do wykopalisk w Kielcach - może wsadzę kij w mrowisko, ale jaką wiedzę można by dzięki nim uzyskać, i co by ona dała? Przecież i tak mniej więcej wiadomo co się tam znajdzie.
Kopać dla samego kopania można, tylko po co?

Rob_k,
z tekstu który załączyłeś, wynika, że obecne działania archeologiczne to typowa partyzantka - nikt nie przewidział, że coś może tam być.

Waga znaleziska też nie jest wg konserwatora oszałamiająca, więc może nie ma o co kopii kruszyć?

Bardziej mieszane uczucia mam co do budowy Świątyni Opatrzności Bożej ( nie podoba mi się projekt budowli) - jak już jednak napisałem, ocenią to przyszłe pokolenia, my nie jsteśmy obiektywni.

Nowe znaleziska na placu św. Wojciecha
Marcin Sztandera
2007-01-15, ostatnia aktualizacja 2007-01-15 09:30

Archeolodzy na placu przed kościołem św. Wojciecha znaleźli resztki ze wczesnośredniowiecznej osady. Potwierdzają IX wieków istnienia Kielc
- To warstwa kulturowa. Jeżeli mamy znaleźć coś ciekawego, to właśnie w tym miejscu - cieszy się Daniel Czernik z wojewódzkiej służby ochrony zabytków.

Archeolodzy natrafili na nią pod resztkami fundamentu XVIII-wiecznego przytułku, w bezpośrednim sąsiedztwie muru okalającego plac. - Myśleliśmy, że pod fundamentami nie będzie już nic ciekawego, ale okazało się, że są one bardzo płytkie. Dzięki temu nie zostało zniszczone to, co pod spodem. Najpierw znaleźliśmy kilka grobów, w tym dzieci, ale najciekawsze było pod narożnikiem. Na głębokości około 80 centymetrów zachował się grunt z okresu średniowiecza - opowiada Waldemar Gliński, archeolog prowadzący prace.

Pochodzenie warstwy kulturowej można precyzyjnie ustalić, bo w piątek znaleziono tam sporo charakterystycznej ceramiki. - To ewidentnie szczątki z XII, a może nawet XI wieku - mówią zgodnie Gliński i Czernik. W wykopie znaleziono też fragmenty polepy. - To przepalona glina, której użyto prawdopodobnie do wyłożenia podłogi chaty - wyjaśnia Gliński.

Archeolodzy nie mają już wątpliwości, że natrafili na resztki ze średniowiecznej osady. - To dodatkowy argument za dalszym dokładnym przebadaniem okolic placu, a nie tylko sprawdzenie wykopów budowlanych - ocenia Janusz Cedro, świętokrzyski konserwator zabytków. Wysłał pismo do prezydenta Kielc z prośbą o spotkanie na temat dalszego prowadzenia badań. Badanie oznacza wstrzymanie prac budowlanych na tej części placu św. Wojciecha. - Będę lobbował za takim rozwiązaniem. Bardzo liczę na zgodę prezydenta, bo przerwa w pracy raczej nie będzie zbyt duża - podkreśla Cedro.

Za szczegółowymi badaniami opowiada się też Jan Główka, dyrektor Muzeum Historii Kielc. - Popieram te badania przede wszystkim jako kielczanin - mówi i zapowiada, że chce przejąć znalezione na placu skorupy. - To będą właściwie pierwsze eksponaty w muzeum świadczące, że 900 lat temu w Kielcach było życie. I to nie żadne kopie - cieszy się Główka.

Prezydent Wojciech Lubawski wstępnie zgodził się na prowadzenie badań. - Kluczowym będzie problem czasu, gdyż ten plac ma określoną funkcję publiczną. Jeżeli badania da się przeprowadzić w ciągu kilku tygodni, będę je popierał - odpowiada Lubawski.

Spotkanie odbędzie się prawdopodobnie w tym tygodniu. Ale trzeba się spieszyć. - W nocy z czwartku na piątek mieliśmy nieproszonych gości, którzy naruszyli stanowisko - mówi Gliński. Dlatego od piątku placu pilnuje straż miejska. - Nasze patrole będą miały to miejsce pod szczególna opieką - zapowiada Wojciech Bafia, zastępca komendanta straży miejskiej.

Wstrzymane roboty na części placu św. Wojciecha
marc
2007-01-19, ostatnia aktualizacja 2007-01-19 19:40

Muszą poczekać na średniowiecze
Wojewódzki konserwator zabytków formalnie zakazał prowadzenia prac na około 30 metrach kwadratowych w rejonie muru okalającego kościół świętego Wojciecha oraz na zachodnim krańcu placu. To miejsce, gdzie blisko dwa tygodnie temu archeolodzy natrafili na resztki przytułku z XVIII wieku oraz odkryli wczesnośredniowieczną warstwę kulturową, a w niej fragmenty ceramiki z XII-XIII wieku. Nie mieli wątpliwości, że natrafili na pozostałości średniowiecznej osady. Tymczasem wykonawcę gonią terminy i chce kontynuować przebudowę placu św. Wojciecha. We wtorek wiceprezydent Czesław Gruszewski ustalił z konserwatorem zabytków, że badania będą prowadzone. W poniedziałek ma dojść do spotkania na placu budowy drogowców i przedstawicieli konserwatora. - Chcemy ustalić terminy i zakres prac archeologicznych. Wtedy się dowiemy, czy dojdzie do jakiegoś opóźnienia w zakończeniu inwestycji. Sporo zależy od pogody, która na szczęście nam sprzyja - mówi Piotr Wójcik, dyrektor Miejskiego Zarządu Dróg.

Odnaleziono prastarą kielecką osadę
Marcin Sztandera, 2007-02-15, ostatnia aktualizacja 2007-02-15 11:34

Ma kilkanaście metrów kwadratowych powierzchni, drewnianą konstrukcję i palenisko. Mieszkała w nim prawdopodobnie 5-6-osobowa rodzina - to przybliżony opis najstarszego domostwa w Kielcach. Na jego resztki natrafiono wczoraj na placu św. Wojciecha.
Chata jest dokładnie pod resztkami fundamentów przytułku z XVIII wieku. Natrafiono na nie blisko miesiąc temu podczas budowy nowej nawierzchni na placu. Potem zapadła decyzja, żeby teren ten dokładnie przebadać. Archeolodzy najpierw zajęli się zachodnim krańcem placu. Nic tam nie znaleziono. We wtorek wrócili do resztek przytułku.

- Zaczęliśmy kopać w warstwie, w której już wcześniej znaleźliśmy resztki skorup. Było ich coraz więcej - opowiada Waldemar Gliński, archeolog prowadzący prace badawcze. Najpierw natknięto się na dwa ponad 300-letnie groby. - Ale cały czas pojawiała się ceramika i resztki przepalonej gliny prawdopodobnie z XI-XII wieku. W wykopie o powierzchni około 2 metrów kwadratowych mamy ich już blisko 100. To bardzo dużo - opowiada archeolog.

Wreszcie na głębokości ponad metra znaleziono resztki drewna. Wczoraj około godz. 14 archeolodzy zauważyli charakterystycznie ułożone kamienie. - To ewidentnie pozostałości po palenisku - cieszy się Andrzej Przychodni z inspekcji archeologicznej służby ochrony zabytków. Wątpliwości nie ma też Gliński. - Mamy resztki drewnianej konstrukcji i palenisko, które było umieszczane zazwyczaj w rogu chaty. To prawdopodobnie część osady, bo pierwszą chatę znaleziono kilkadziesiąt lat temu w pobliżu Bodzentyńskiej - mówi Gliński.

O wyglądzie najstarszego kieleckiego domostwa na razie nie można wiele powiedzieć. Archeolodzy przypuszczają, że mogła mieć około 3 na 4 m. Nie wiadomo dokładnie ile, bo jej koniec znajduje się terenie za murem otaczającym kościół św. Wojciecha. A tam badania nie będą prowadzone. - Ale można założyć, że mieszkała w niej rodzina licząca 5-6 osób - mówią archeolodzy.

- To dowód na to, że wcześniejsze założenia teoretyczne badaczy nie były na wyrost. Teraz mamy potwierdzenie, iż w okolicach kościoła św. Wojciecha była osada średniowieczna. Trzeba poczekać na wyniki dokładnego datowania. Jest to jednak dodatkowy sygnał, że przy okazji remontu Rynku można znaleźć np. resztki gotyku. Bo na razie to też raczej teoria - mówi Przychodni.

Kolejne sensacyjne znalezisko na placu św. Wojciecha
Marcin Sztandera
2007-02-17, ostatnia aktualizacja 2007-02-16 20:11

Wczoraj znaleziono tam białą ceramikę pochodzącą z wczesnego średniowiecza.
Te brunatne fragmenty skorup przed wiekami były odpowiednikiem luksusowej zastawy - mówi Waldemar Gliński
- To sensacja, bo do tej pory mogły się nią poszczycić tylko najbardziej znaczące średniowieczne grody, takie jak Kraków czy Wiślica - mówią archeolodzy.

Na charakterystyczne skorupy natrafiono w resztkach średniowiecznej chaty, którą odkopano pod fundamentami przytułku z XVIII wieku. Wczoraj archeolodzy odsłonili jej narożnik, podłogę z czerwonej polepy, palenisko i kilka średniowiecznych gwoździ. Najciekawsze były jednak fragmenty białych naczyń.

- Jakby mi ktoś dwa miesiące tempu powiedział o takim znalezisku, tobym się tylko popukał znacząco w głowę - mówi archeolog Waldemar Gliński, prowadzący prace badawcze na placu św. Wojciecha, i pokazuje kilkanaście jasnych skorup. Wyjaśnia, że to resztki naczyń zrobionych z białej glinki. Są nazywane ceramiką krakowską, bo tam znaleziono jej dosyć dużo. - W średniowieczu nie byle kto mógł sobie pozwolić na takie naczynia. To coś na wzór współczesnej porcelany. Spotykano ją tylko w najbardziej znaczących grodach, np. w Krakowie. Ale w Wiślicy, o której wiadomo, że była bardzo ważnym miejscem, znalazłem tylko trzy małe skorupy. W Kielcach takich znalezisk jeszcze nie mieliśmy i nikt się ich chyba nie spodziewał - mówi Gliński.

Co oznacza to znalezisko? Że Kielce są starsze niż przypuszczano. Do tej pory archeolodzy twierdzili, że znaleziska z placu św. Wojciecha pochodzą prawdopodobnie z XII-XIII wieku. Teraz są ostrożniejsi. - Biała ceramika z Krakowa była datowana od IX do połowy XI wieku. Tu może być trochę młodsza, wyjaśnią to szczegółowe badania - mówi Nina Ziębińska, studentka V roku archeologii UJ, która pracuje na placu św. Wojciecha.

Ze znaleziska cieszy się Andrzej Przychodni z inspekcji archeologicznej Urzędu Ochrony Zabytków. - Jestem bardzo zaskoczony. Mamy do czynienia z czymś na wzór luksusowej ceramiki, która mówiąc w uproszczeniu, nie trafiała byle gdzie. To bardzo ważne odkrycie, świadczące o tym, że te tereny były związane z Małopolską - podkreśla.