Powrót do książki
Znacznie lepiej pisze się recenzje złych książek. Albo przynajmniej takich, które zawierają błędy, do których można się przyczepić. Tekst jest wówczas zabawny, czasem błyskotliwy, bywa, że nawet inteligentny. Ta recenzja będzie nudna.

„Krzyżowcy” Zofii Kossak to jedna z najlepszych, najpiękniejszych, najbardziej przejmujących i zarazem najmądrzejszych powieści, jakie zdarzyło mi się czytać. To nie tylko powieść historyczna, nie tylko opis autentycznych wydarzeń, ale i jednocześnie barwny obraz epoki, takie wyrywkowe zmartwychwstanie wczesnego Średniowiecza.

Akcja zaczyna się w 1093 roku, tuż po bitwie pod Kruszwicą, kiedy to pokonani przez Sieciecha śląscy poplecznicy Zbigniewa wracają do swych włości. Lękając się gniewu prawomocnego władcy, bracia Witosław, Zbylut i Imbram Strzegonie postanawiają odbyć pąć, która ma zmazać z nich wszystkie winy, czyli ustrzec ich przed konfiskatą majątków. Opuszczają więc malowniczo, ale bez sentymentalnych kłamstewek opisane dworzyszcza i wyruszają w świat. W świat, który właśnie zmienia się i rusza z posad.

Wydarzenia zaczynają toczyć się niezależnie od planów polskich rycerzy, splot okoliczności sprawia, że bohaterowie, wraz z prawie osiemdziesięcioma tysiącami różnego stanu i płci ludzi zostają porwani przez nurt historii, stając się świadkami i uczestnikami pierwszej w dziejach wyprawy krzyżowej.

Jest to powieść historyczna, napisana rzetelnie i w zgodzie ze źródłami. Rzeczywistość w niej opisana jest rzeczywistością wczesnego Średniowiecza, nie średniowiecznych bajęd, wydarzenia o których opowiada pozbawione są podtekstów ideologicznych i poprawek nanoszonych do historii przez zwycięzców.

Rozmach i plastyczność wizji ukazującej nam nie tylko kulturę materialną, ale i obyczajowość tamtych czasów, pełen wyczucia dramatyzm konfrontacji mentalności żyjących na krańcach chrześcijańskiego świata śląskich panów z mieszkańcami oświeconej Europy czy też kultury rzymskiej ze wschodnią jest wspaniałym i wartym uwagi, ale jednak tylko tłem dla opowieści, będącej drastyczną i jednocześnie głęboko poruszającą analizą ludzkiej natury.

Ogromnym atutem powieści Zofii Kossak jest ukazanie zawartej w niej historii z punktu widzenia uczestnika wydarzeń. Nie ze względu na osobę narratora, ale ze względu na jego mentalność i emocjonalność, stan wiedzy, przesądy, którym podlega, lęki, które odczuwa i cuda, w które wierzy. Czytelnik ma okazję zobaczyć te straszne wydarzenia w świetle nadziei, jakie pokładali w nich ich uczestnicy, ma możliwość ujrzenia najpiękniejszych i najbardziej odrażających aspektów tej zadziwiającej wędrówki ludów, jaką była pierwsza wyprawa krzyżowa. Pokazana jest ona tutaj i jako poryw pełnych wiary i pięknych idei serc, i jako efekt chciwości, wyrachowania i niskich żądz. Kolejną wielką konfrontacją przeciwności, jaką możemy znaleźć w „Krzyżowcach”, jest więc przeciwstawienie ludzkich ideałów i szczytnych zamierzeń, równie ludzkiej słabości, małości i podłości.

Trudno mi bez emocji analizować tę powieść, bo, pomimo kilkukrotnego czytania, nadal ogromne emocje we mnie ona budzi. W momentach przerażających przeraża, w chwilach wzruszeń wzrusza, kiedy ma zasmucać, zasmuca. W moim odczuciu to mistrzostwo świata. Pod każdym względem.

Jeśli więc zakończyć mam tę krótką notkę odpowiedzią na pytanie, czy czytać, odpowiadam: czytać, czytać koniecznie! Czytać wiele razy, czytać i płakać, czytać i kląć, czytać i przeżywać jedne z najbardziej dramatycznych chwil naszej, ludzkiej historii zamknięte w jednym z najwspanialszych dzieł ludzkiego pióra.

Tytul ksiazki „Wojna, ludzie i medycyna” zawiera wszystko, o czym jest w niej mowa. Jest tu bowiem wojna, sa ranni, zabici i jest medycyna, która robi wszystko, aby kogo sie da wyrwac z rak smierci.

Ksiazke te uwazam za jedna z najlepszych przeczytanych przeze mnie pozycji autobiograficznych poswieconych wspomnieniom z lat II wojny swiatowej .

Adam Majewski, lekarz kilku polskich oddzialów bioracych udzial w walkach, jest jednoczesnie wspanialym obserwatorem toczacych sie dzialan, a takze zakulisowych rozgrywek posród polskich oficerów.

Sam bierze udzial w walkach pod Monte Cassino jako lekarz 3 Batalionu 3 Dywizji Strzelców Karpackich na wzgórzu 593, w slynnym domku doktora. Zostaje z niego ewakuowany do szpitala, bedac kontuzjowanym i calkowicie wyczerpanym fizycznie. O swoim pobycie w 3 Batalionie mówi tak:

„Wszystko, co z batalionem przeszedlem i w tym czasie widzialem, zarówno nadludzkie wysilki, jak i zupelnie blahe zdarzenia i rozmowy z oficerami i zolnierzami, wryly mi sie w pamiec i zmienily w znacznej mierze te pojecia, które dotad mialem o wojnie i o wojsku.
Wiekszosc tych scen – gdy zamkne oczy – widze dotad tak wyraziscie, jakby to dzialo sie wczoraj lub przedwczoraj. Tak samo slysze ich glosy, jak gdybym z kazdym z nich rozmawial przed kilkoma dniami. (…) Moja sluzbe w 3 Batalionie Strzelców Karpackich uwazam za jeden z najlepszych i najpiekniejszych okresów, jakie dane mi bylo przezyc”*.

W bardzo interesujacy sposób opisuje równiez swoja prace lekarza, przedstawia sposób funkcjonowania przyfrontowych jednostek szpitalnych, metody leczenia wszelkiego rodzaju urazów - poczawszy od ran brzucha i klatki piersiowej, a skonczywszy na poparzeniach.

Przytacza tez wiele nazwisk i opisuje losy zolnierzy, z którymi sam sie zetknal badz których znal z opowiesci krazacych wsród wojska.

Do swojej pracy jako pisarza i kronikarza wlasnych losów wojennych podszedl tak samo dokladnie i drobiazgowo jak do dokonywanych przez siebie zabiegów. Dzieki podanym datom i miejscom pobytu mozemy bardzo dokladnie odtworzyc przebyty przezen szlak bojowy, jego droge w walce o wolna Polske.

Behemot – demon paź, który przybiera postać czarnego kota lub człowieka o kociej twarzy. Jako kot wprawia w zdumienie przeciętnych mieszkańców Moskwy swymi niecodziennymi sztuczkami m.in. kupując bilet, przemawia do motorniczego tramwaju, pije wódkę i zagryza marynowanymi grzybkami, gra w szachy oraz pozbawia głowy Bengalskiego, który jest konferansjerem w teatrze Variétés

Michael Reynolds. Synowie Rzeszy. II Korpus Pancerny SS w Normandii, Ardenach i na froncie wschodnim.
Autor: Michael Reynolds
Wydawnictwo: Erica


Opis:

Autor, brytyjski generał, uznawany za jednego z najlepszych specjalistów od walk prowadzonych przez Waffen SS, analizuje wszystkie kampanie II Korpusu Pancernego SS, m.in. działania w Ardenach, pod Arnhem, na Ukrainie i Węgrzech.

Reynolds, który w stopniu generała-majora przez lata kierował Siłami Manewrowymi Dowództwa Połączonych Sił Zbrojnych NATO w Europie, swoje doświadczenia przy opracowywaniu strategii wojsk lądowych wykorzystuje w "Synach Rzeszy" do głębokiej analizy działań wojennych prowadzonych przez II Korpus Pancerny SS i w ciekawy, rzeczowy i pozbawiony uprzedzeń sposób przedstawia intrygujące opisy walk i własne wnioski, które zaskoczą wielu czytelników.

Dużym udogodnieniem jest trzydzieści pięć map obrazujących kolejne walki korpusu.

* * *

Fragment książki:

"To nie jest koniec. To nie jest nawet początek końca. Ale jest to może koniec początku." - tak mówił Winston Churchill 11 listopada 1942 roku, w orędziu adresowanym do Brytyjczyków. Jednak był to początek końca. Oddziały Wspólnoty Brytyjskiej przebijały się przez linie obronne Niemców pod El Alamein, a miesiąc później Armia Czerwona przeprowadziła swoją pierwszą wielką kontrofensywę na froncie wschodnim.

Po raz pierwszy od początku wojny nazistowskie Niemcy zostały zmuszone do obrony i wkrótce spotkały się z koszmarem walki na trzech frontach.

Odpowiedź Hitlera była do przewidzenia. Rozkazał formowanie nowych dywizji i zwiększenie liczby formacji pancernych. Nie jest specjalnym zaskoczeniem, że Heinrich Himmler, Reichsführer SS, zapewnił jednostkom Waffen SS udział w tym procesie. Rozrost tej formacji był pożądany z dwóch powodów. Po pierwsze, przywódcy hitlerowscy widzieli w tej organizacji przeciwwagę dla Wehrmachtu, któremu nigdy całkowicie nie ufali. Po drugie, w razie zamieszek wewnątrz Niemiec, raczej Waffen SS niż armia będzie przywracać ład i porządek.

W 1943 roku powstały trzy nowe dywizje grenadierów pancernych Waffen SS. 9. i 10. Dywizja powstały ma początku tego roku, zaś 12. Dywizja Hitlerjugend została powołana do życia rozkazem wodza dnia 24 czerwca. Jednostki te dołączyły do istniejących już 1. Dywizji Leibstandarte Adolf Hitler, 2. Dywizji Das Reich, 3. Dywizji Totenkopf i 5. Dywizji Grenadierów Pancernych Wiking. Przed końcem 1943 roku wszystkie te dywizje zostały zreorganizowane i przemianowane na dywizje pancerne.