PZE facebook; https://cutt.ly/dfCfpbX

Larum grają Panie nadkomisarzu!

Apelujemy o pomoc dzielnemu archeologowi, ale i bijemy na alarm, gdy kolejna granica absurdu w dziedzinie ochrony zabytków jest przekraczana.
Jak wiemy, od jakiegoś czasu trwa policyjna akcja "Pandora" skierowana przeciwko przestępstwom na zabytkach. Z niewiadomych nam powodów zawsze ukierunkowana wyłącznie na poszukiwaczy i kolekcjonerów. Nigdy jednak na prawdziwe przestępstwa i nadużycia w systemie ochrony zabytków.
W lutym br. w pytaniach skierowanych do KGP, zapytaliśmy m.in.: Czy w ramach akcji „Pandora” skierowano wnioski o ukaranie urzędników państwowych odpowiedzialnych za niewłaściwą ochronę nad zabytkami ruchomymi i nieruchomymi?” Odpowiedziano nam wymijająco, że KGP nie dysponuje danymi pozwalającymi udzielić odpowiedzi na to pytanie.

Media społecznościowe obiegł dziś dramatyczny apel archeologa z pólnocnej Wielkopolski, który bezskutecznie walczy o uratowanie kilku cennych stanowisk archeologicznych. Niestety jego apele skierowane do służb konserwatorskich to wołanie na puszczy. Na portalu zrzutka.pl zamieścił szereg zdjęć z postępującej degradacji stanowisk, a nawet celowego i planowego ich niszczenia przez księdza zarządzającego cmentarzem. Z opisu czytamy, że podczas wykopywania grobów na współczesne pochówki wraz z ziemią wydobywane i niszczone są groby ciałopalne popielnicowe kultury zachodniopomorskiej z ok. 700r. p.n.e. O procederze wie Agencja Wsparcia Rolnictwa, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków oraz ksiądz miejscowej parafii. W opisie zrzutki na profilu fejsbukowym czytamy:

"Nigdy nigdzie nie prosiłem o wsparcie ale sytuacja jest dramatyczna. Każdy z nas wie jaki jest ten rok. Środków na ratunek nie posiada zarówno WUOZ jak i samorząd. Nie raz płaciłem za badania ratunkowe z własnej kieszeni ale obecnie mnie na to nie stać. Można uratować cmentarzysko kultury wielbarskiej i pomorskiej na którym obecnie zakładany jest cmentarz. Niemalże na wszystkich świeżych grobach można znaleźć świeżo rozbite fragmenty naczyń. Dwa lata temu podczas prac odkryliśmy tam unikatowe konstrukcje grobowe kultury wielbarskiej oraz groby skrzynkowe. Jeśli ktoś czuje się na siłach żeby nas wesprzeć to bardzo o to proszę. Jeśli teren zostanie zajęty przez pochówki zostanie stracony na zawsze"

Opis zrzutki:
Opis z wiosny jest nie aktualny, trzy z czterech stanowisk, które można było wiosną uratować przestały istnieć. Runęły grobowce skrzynkowe w Białej, skarpa osunęła się także w Zakrzewie a cmentarzysko w Stróżewie praktycznie zostało starte z powierzchni ziemi. W związku z powyższym zmniejszyliśmy do 1/4 środki, o które Państwa prosimy. Obecnie możemy jeszcze uratować cmentarzysko kultury pomorskiej z Wyszyn. Jest to wyścig z czasem obecnie na obszarze stanowiska trwa rozbudowa cmentarza. Należy zorganizować badania GPR i na ich podstawie wyznaczyć obszary występowania konstrukcji kamiennych. Na podstawie odczytów GPR zostaną przeprowadzone badania ratunkowe. Bardzo proszę o pomoc wszystkich tych, dla których los dziedzictwa archeologicznego nie jest obojętny.
Cmentarzyska, żalniki, grobowce, które trwały przez tysiąclecia w dzisiejszych czasach są szczególnie zagrożone. Aktywność ludzka i czynniki naturalne sprawiają, że wiele z nich nie przetrwa, w swojej dotychczasowej formie, nawet kolejnych lat a może i miesięcy. Tylko od nas zależy czy uda się uratować chociaż cześć z nich i czy pozwolimy im opowiedzieć historię ludzi, którzy byli tu przed nami. Czy prawdą jest, że „cudze chwalimy a swego nie znamy”? Podziwiamy zabytki starożytnych cywilizacji Egiptu, Grecji, Rzymu czy Ameryki Prekolumbijskiej a tym czasem tuż obok nas każdego dnia świadectwa naszej własnej prahistorii ulegają bezpowrotnemu zatraceniu. Jesteśmy grupą archeologów i wolontariuszy, działającą od 2013 roku w północnej Wielkopolsce. Od tego czasu niejednokrotnie przy wsparciu z różnych źródeł a nie rzadko też ze środków własnych podejmowaliśmy się prac ratunkowych na różnorodnych stanowiskach archeologicznych. Rok 2020 postawił przed nami wyzwania, których realizacja przekracza nasze możliwości finansowe. Niezbędny w tym roku zakres ochrony zagrożonych stanowisk archeologicznych przekracza także skromne środki naszych wieloletnich partnerów: Samorządów, Urzędu Ochrony Zabytków oraz Wolontariuszy. Dlatego po raz pierwszy ośmielamy się prosić o pomoc internetową społeczność, szczególnie osoby, którym nie jest obojętny los naszego wspólnego dziedzictwa. W tym roku mamy zamiar ocalić: pozostałości bogatego cmentarzyska wielokulturowego w Wyszynach gm. Budzyń (Fot.1,2) niszczonego obecnie przez rozszerzający się cmentarz współczesny i związane z nim inwestycje. Cmentarzysko kultury łużyckiej w Stróżewie gm. Chodzież (Fot.3,4) zdewastowane poprzez niekontrolowane wybieranie piasku oraz zamienione w dzikie wysypisko śmieci. Jest to przykład szczególnie bolesny, kości zmarłych przed … tysiącami lat obecnie wymieszane są ze śmieciami takimi jak odpady plastikowe, pieluchy, sprzęt agd gruz. Kolejnymi stanowiskami są cmentarzyska kultury pomorskiej, z zachowanymi grobowcami o konstrukcji kamiennej położone w Białej gm. Trzcianka i w Zakrzewie gm. Zakrzewo (Fot.5,6). Oba te stanowiska ulegają dewastacji na skutek obrywania się skarp żwirowni, które odsłaniają pradziejowe pochówki. Od początku naszych działań ochrona szczególnie zagrożonych stanowisk archeologicznych stanowiła priorytet, w takich przypadkach zysk z podejmowanych działań był rzeczą drugorzędną. Tak samo jest i dziś. Środki, o które Państwa prosimy, stanowią niezbędne minimum, które pozwoli uratować i zadokumentować wspomniane wyżej cmentarzyska. Fundusze zostaną przeznaczone na koszty niezbędnych prac takich jak, badania terenowe oraz opracowanie i konserwacja pozyskanych zabytków a także zwroty za paliwo i noclegi dla wolontariuszy, badania georadarowe, datowania 14C, analizy antropologiczne. W przypadku gdy uda się pozyskać % niezbędnych środków cele będą realizowane proporcjonalnie, stopniowo, zaczynając od stanowisk najbardziej zagrożonych zniszczeniem. Uważamy, że archeologia nie jest sztuką dla sztuki. Dziedzictwo minionych pokoleń jest nieodnawialne. Co więcej dziedzictwo to stanowi własność nas wszystkich. Tradycją stało się już, że po realizacji każdego projektu organizujemy spotkania dla mieszkańców miejscowości, w których prowadzone były prace terenowe oraz lekcje dla uczniów miejscowych szkół. Działania te podnoszą świadomość lokalnych społeczności, upowszechniają wiedzę o polskiej prahistorii oraz wzmacniają więź z miejscem zamieszkania. Wszystkie powyżej wymienione stanowiska łączy jedna cecha. Bez prac ratunkowych nie dotrwają w niezmienionej formie do 2021 roku. Zadbajmy wspólnie o to aby dorobek minionych pokoleń nie zaginął w pomrokach dziejów. "

Opis wraz z galerią zdjęć znajdziemy pod linkiem: https://zrzutka.pl/cmhb2u

Cała opisana przez nas sytuacja dzieje się pod okiem służb odpowiedzialnych za ochronę dziedzictwa kulturowego i narodowego w Polsce, którego oczy, jak wcześniej już wspominaliśmy, skierowane są w stronę poszukiwaczy i detektorystów. Dwa lata temu powstała przy Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rada Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego. Czym zajmuje się rada? Oprócz lakonicznego komunikatu z dnia jej powołania nie wiemy nic. W Polsce działa Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, które mając szczytne cele skupia się raczej na udziale w przetargach i walce z poszukiwaczami niż ideowemu ratowaniu zabytków.

Apelujemy zatem do ludzi dobrej woli aby wsparli dzielnego archeologa finansowo.
Mamy również nadzieję, że ktoś wróci po rozum do głowy i zajmie się tego rodzaju patologicznymi przypadkami zamiast uganiać się za dzieciakami z detektorami po polach.

PZE

PZE facebook; https://cutt.ly/dfCfpbX

Piotr Alagierski Z całą stanowczością muszę zdementować nadużycia w niniejszym tekście, który zaognia i tak trudną sytuację tego stanowiska i jest wylewaniem dziecka z kąpielą.
1) Teren naszych prac to Północna Wielkopolska.
2) Temat zasięgu stanowiska był omawiany z zarządem cmentarza, WUOZ i władzami samorządowymi kilkukrotnie od momentu odkrycie przez mnie w 2017 r. tego stanowiska. Problem z tym że swoje stanowisko o konieczności badań ratunkowych opierałem głównie na przeczuciu i informacjach o przypadkowych odkryciach urn w przeszłości. To było trochę za mało aby wszczynać postępowanie. Sytuacja zmieniła się dosłownie dziś rano gdy pierwszy raz od dłuższego czasu odwiedziłem to miejsce. Dziś faktycznie zarejestrowałem duża ilość materiału zabytkowego.
3) Miejscowy proboszcz podchodził z sympatią i zaangażowaniem do naszych badań w 2017 r. Ustawił nawet tablice informacyjną na terenie cmentarza. Dużym nadużyciem jest stwierdzenie że świadomie niszczy stanowisko. Nie musi na dobrą sprawę wiedzieć nawet co wykopuje grabarz, a grabarz może być osobą prostą i nieświadomą. Takie sytuacje mają miejsce codziennie przy wielu inwestycjach. Jest to przykre ale nieuniknione.
4) kolejnym nadużyciem jest oskarżanie służby konserwatorskiej o opieszałość. Zawiadomienie odnośnie cmentarza od nas wyszło dopiero dziś .Na wszystkich wymienionych stanowiskach działaliśmy w ścisłej współpracy z WUOZ. Co więcej akcja w Zakrzewie była inicjatywą konserwatorską, podobnie jak prace w Stróżewie prowadzone wspólnie prze mnie i przedstawicieli WUOZ. W Białej także służba konserwatorska rozpoczęła postępowanie niezwłocznie po moim zgłoszeniu. Wina w zasadzie leży po stronie zarządcy teru który skutecznie odwoływał się od decyzji o pracach ratowniczych do czasu zawalenia się skarpy. W Zakrzewie także zadziałały siły natury, w tym przypadku raczej nie poleciały następne groby, zostało jednak bardzo mało miejsca pod badania GPR dlatego odpuszczamy także ten temat.
5) W tekście prośby o wsparcie poinformowałem o tym że 3 stanowiska z 4 przeznaczonych do badań ratunkowych przestały w zasadzie istnieć. O ile w Białej straciliśmy od jednego do dwóch grobów w wyniku działań natury i właściciela, a w Zakrzewie naturalne oberwanie skarpy uniemożliwiło dalsze prace to w przypadku trzeciego stanowiska Stróżewa mamy do czynienia z celowym działaniem człowieka. Nie chciałem o tym pisać żeby nie zaogniać sytuacji na linii archeolodzy - poszukiwacze ale w świetle propagandowego użycia mojej inicjatywy nie mam wyboru. Stanowisko to, cmentarzysko kultury łużyckie zostało zmasakrowane przez poszukiwaczy. Rozkopano kilkanaście grobów w obstawach kamiennych ulokowanych na skarpie w zasadzie niszcząc ostatnie pozostałości tego stanowiska.
Proszę o niewykorzystywanie mojej osoby i inicjatywy w celach propagandowych. W całym kraju zakładane są liczne zrzutki od celów prywatnych, realizacji projektów po cele związane z leczeniem czy opieka nad zwierzętami. Czy to znaczy że w ogóle służba zdrowia lub TOZy nie działają? Bardzo proszę o nie wycieranie sobie gęby moją osobą i projektem. Proszę o niewpłacanie na powyższą zrzutkę w celach fałszywie prowadzonej agitacji. Jakoś sobie poradzę bez takiego wsparcia.
Na tym terenie od 8 lat prowadzę duży projekt mikroregionalny. Zawsze spotykałem się ze zrozumieniem i wsparciem lokalnych samorządów, władz kościelnych, nadleśnictw, osób prywatnych czy WUOZ. Inna sprawa że ten rok jest fatalny finansowo a wiele kanałów finansowania zadań wyczerpałem, stąd moja inicjatywa szukania wsparcia. Nie znaczy to że WUOZ lub władze samorządowe nie są zainteresowane ochroną zabytków.
Piotr Alagierski.