Ekipa archeologów pod przewodnictwem Damiana Evansa z Uniwersytetu w Sydney odkryła w kambodżańskiej dżungli zaginione średniowieczne miasto Mahendraparvata. W poszukiwaniach naukowcy wykorzystali dwa sposoby - technologię skanowania laserowego "LIDAR" oraz byłego żołnierza Czerwonych Khmerów.
Położone na ukrytej we mgle górze Phnom Kulen miasto istniało już - według odkrywców - nawet 350 lat przed zbudowaniem słynnych świątyń Angkor Wat. Damian Evans i jego ludzie dotarli doń, przedzierając się przez dżunglę. Trud wyprawy opłacił się - na odkrywców czekały nieznane wcześniej świątynie, pozostałości kanałów sprzed kilkuset lat, dróg i rowów melioracyjnych oraz jaskinia służąca eremitom. Dwie świątynie są zachowane idealnie - a to oznacza, że nie odwiedzili ich wcześniej rabusie.

Gdy Evans, dyrektor należącego do Uniwersytetu Sydney centrum badań archeologicznych w Kambodży, natrafił na kamienny blok sprzed kilkuset lat, powiedział krótko: "Bingo" - relacjonuje "The Age". Ale sukces australijskiego archeologa został poprzedzony ciężką pracą. Poszukiwania Mahendravaparvaty trwały lata.



Przełom zapewniła technologia. Odnalezione ruiny znajdowały się dokładnie w miejscu, które wskazał system skanowania LIDAR (połączenie słów "light" i "radar"). Za zgodą kambodżańskiego rządu, podczas gdy Evans z ekipą przedzierali się przez dżunglę, mały śmigłowiec z zamontowanym laserowym skanerem badał z wysokości 800 m 370 km kwadratowych pokrytego gęstym lasem terenu.

- "Moment eureki" nastąpił, gdy dane z LIDAR-a wyświetliły się na ekranie komputera - cytuje Evansa "The Age".

LIDAR wysyła z dużą częstotliwością w stronę powierzchni ziemi impulsy laserowe. W oparciu o czas, w jakim każdy z impulsów zostanie odbity od powierzchni, system tworzy dokładny obraz badanego terenu, co pozwala wykryć nietypowe struktury - takie jak na wpół przykryte ziemią i porośnięte dżunglą stare miasto.



"Starsze od Angkor"

Naukowcy twierdzą, że odkryte przez nich miasto jest starsze od kompleksu świątyń Angkor Wat, mieszczącego się w Angkor - stolicy państwa Khmerów istniejącego w okresie od 802 do 1432 r. Miasto Angkor, liczące w okresie świetności setki tysięcy mieszkańców, "było największym kompleksem urbanistycznym ery przed rewolucją przemysłową, dominującym w południowo-wschodniej Azji przez 600 lat" - przypomina "The Age". Świątynia Angkor Wat w obecnym kształcie powstała w XII w. n.e.

Przez cały okres istnienia królestwa Angkor (czyli między IX a XVI wiekiem n.e.) Mahendraparvata była tętniącym życiem ośrodkiem, a góra Phnom Kulen - miejscem świętym. Dziesiątki tysięcy pielgrzymów przybywały tu rocznie odprawiać rytualne kąpiele i religijne obrzędy. Badacze odnaleźli w ruinach setki tajemniczych kopców, których przeznaczenia jeszcze się nie domyślili.

W sercu dżungli, w bastionie Khmerów

Dokładności LIDAR-a nie mógł się nadziwić Heng Heap. "Jednonogi (porusza się dzięki protezie, okaleczyła go mina), odpalający jednego papierosa od drugiego były żołnierz Czerwonych Khmerów", jak opisuje go reporter "The Age" Lindsay Murdoch, był przewodnikiem ekspedycji. Czyli jednym z jej najważniejszych ludzi - znał bezpieczne przejścia i trasy przez dżunglę wolne od min. A także lokalizację niektórych pozostałości tego, co okazało się Mahendraparvatą. Jednak archeolodzy, korzystając z komputerowych danych, wskazywali bezbłędnie miejsca, których on sam do tej pory nie znał.

Jego zaskoczeniu trudno się dziwić. Phnom Kulen to dawny bastion Czerwonych Khmerów, a rodzinna wioska Heng Heapa, Anlong Tom, leży dokładnie w środku obszaru zajmowanego niegdyś przez miasto Mahendraparvata. Jednak żaden z mieszkańców wsi nie wiedział, jaką bogatą historię ma ziemia, na której uprawia ryż.