,,Pierwszy eksperyment archeologiczny w kosmosie. Zamiast kopać, będziemy fotografować"

Archeologia kojarzy się nam przede wszystkim z prowadzeniem różnego rodzaju wykopalisk w mniej lub bardziej odludnych przestrzeniach. Oczywiście to duże uproszczenie, do którego przyzwyczaiła nas popkultura, ale co powiecie na eksperyment archeologiczny w kosmosie? Projekt o nazwie SQuARE (Sampling Quadrangle Assemblages Research Experiment) odbywa się właśnie na ISS.

Autorami inicjatywy są archeolożka Alice Gorman z Uniwersytetu Flinders oraz Justin Walsh, archeolog z Uniwersytetu Chapman w Kalifornii. Dwójka badaczy postanowiła sprawdzić, jak sprawdzają się niektóre teorie i twierdzenia związane z ich zawodem w domenie kosmicznej, która do tego jest na co dzień używana. O co dokładnie jednak chodzi?


Autorami inicjatywy są archeolożka Alice Gorman z Uniwersytetu Flinders oraz Justin Walsh, archeolog z Uniwersytetu Chapman w Kalifornii. Dwójka badaczy postanowiła sprawdzić, jak sprawdzają się niektóre teorie i twierdzenia związane z ich zawodem w domenie kosmicznej, która do tego jest na co dzień używana. O co dokładnie jednak chodzi?

Na Ziemi specjaliści od archeologii wykonują na nowym wykopalisku próbne odwierty – otwory o głębokości od jednego do czterech metrów mają posłużyć do stworzenia charakterystyki miejsca pracy, co w ostateczności pomaga w zaplanowaniu dalszych działań całej ekspedycji. Oczywiście na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej nie można dokonać żadnych odwiertów, ale sama metoda – wydzielenie odpowiednich stref – pozostaje niezmieniona. Badacze zdecydowali się użyć taśmy klejącej, aby wyznaczyć obszar obserwacji.
Następnie uczestnicy programu ISSAP (International Space Station Archaeological Project) będą przez cały czas fotografowani, żeby zaobserwować, jak zmienia się wybrany obszar.

Zamiast kopać, aby odsłonić nowe warstwy gleby reprezentujące różne momenty w historii miejsca, będziemy fotografować zaznaczone obszary każdego dnia, aby określić, w jaki sposób są wykorzystywane i jak zmieniają się w czasie.

Komentuje Alice Gorman. Miejsca, które zostały wybrane na ISS, to stół kuchenny, najczęściej używane stanowisko robocze, regały oraz ściana naprzeciwko toalety. Badacze chcieli wybrać miejsca wykorzystywane najczęściej przez mieszkańców ISS, ale uczestnicy eksperymentu mogli również wybrać swoje miejsce, które – ich zdaniem – jest warte udokumentowania. Ostatecznie padło na jeden ze stojaków w amerykańskim module laboratoryjnym o nazwie Destiny.

Pierwszy eksperyment archeologiczny w kosmosie rozpoczął się w piątek, 14 stycznia – strefy oddzielone od reszty stacji taśmą klejącą zostały wyznaczone przez Kaylę Barron, astronautkę NASA. Projekt potrwać ma 60 dni.

Archeologia współczesności
Archeologia współczesności jest badaniem niedalekiej przeszłości, obejmującej okres od szeroko rozumianej rewolucji przemysłowej do czasów nam najbliższych, za pomocą metodyki i metodologii stosowanej w archeologii.Dzięki pozyskanym w ten sposób źródłom archeologicznym i z pomocą innych dyscyplin nauki, takich jak, etnoarcheologia, antropologia kulturowa, bądź socjologia, możliwe staje się zupełnie inne spojrzenie na wydarzenia znane ze źródeł historycznych.
Archeologia współczesności bada kulturę materialną i procesy wpływające na jej kształtowanie. Pozwala także na uchwycenie wielu wydarzeń i procesów historycznych, które nie pozostawiły po sobie dokumentów pisanych, czy też nie zostały zapamiętane przez lokalne społeczności. Są to wydarzenia, o których można mówić tylko i wyłącznie poprzez rzeczy - zagubione przedmioty i ich fragmenty.
Studenci podczas zajęć są wprowadzani w specyfikę analizowania współczesnych wydarzeń i współczesnej kultury materialnej z wykorzystaniem metodyki archeologicznej. Ponadto prezentowane są różnego typu stanowiska archeologiczne charakterystyczne dla tego okresu oraz różne specjalizacje w obrębie archeologii współczesności.

Kolejni mądrzy inaczej ;)

Ja się złośliwie czepiam, bo archeologia pożera wszelkie nauki pokrewne. Dziwię się historykom, etnografom, antropologom że tak bez walki oddają swój kawałek tortu. Na tym przykładzie widać, że jednak byłoby dobrze wprowadzić jakąś granicę czasową, która jasno mówi kto się czym zajmuje. Jak już się chcą bawić w badania które, jak dla mnie, nie mają większego sensu, to niech dadzą też zarobić innym profesorom :)

Archeologia nie ogranicza się do badania starożytnych kultur, ani tylko do przeszłości. Weźmy pod uwagę rozwijające się badania archeologiczne współczesnych śmieci.
Profesor William Rathje z University of Arizona, który był pionierem w dziedzinie archeologii śmieci w latach 70. i 80., ukuł dla tej poddziedziny archeologii termin „garbologia”. Skupiając się na wysypiskach śmieci, Rathje i jego zespół zbadali kilkanaście z nich w Ameryce Północnej, kopiąc głębokie wykopy sondażowe na wysypiskach śmieci.
Badania archeologiczne wysypisk śmieci pozwoliły określić ilościowo, jakie rodzaje śmieci rzeczywiście dominują na składowiskach, bowiem dane ankietowe pokazały, że Amerykanie powszechnie uważają, że wysypiska śmieci są zdominowane przez odpady z fast foodów, opakowania styropianowe i jednorazowe pieluchy. Natomiast garbolodzy stwierdzili, że przedmioty te stanowią niewielki ułamek całkowitej objętości śmieci na składowiskach – zwykle mniej niż pięć procent. Natomiast stwierdzono, że składowiska są zdominowane przez odpady plastikowe i papierowe oraz odpady przemysłowe i budowlane, które stanowiły ponad trzy czwarte wszystkich śmieci.
Śmieci na składowiskach były zazwyczaj kruszone i zagęszczane, a następnie zakopywane. Garbolodzy odkryli, że tak składane na wysypiskach śmieci przedmioty w rezultacie ulegają degradacji, zaważyli także, że degradacji nie ulegają szczególnie odpady żywnościowe i produkty papierowe. Gazety sprzed dziesięcioleci były nadal dość czytelne. Odpady żywnościowe były często, co zaskakuje, nienaruszone, pomimo upływu dziesięcioleci od ich wyrzucenia.
Obserwacja i badanie składowisk dostarczyły wiele spostrzeżeń, które wpłynęły na politykę publiczną i planowanie dotyczące sposobu gospodarowania wytwarzanymi przez nas odpadami.
Pod tym względem praca garbologów jest bezwarunkowym sukcesem, bo większość badań archeologicznych nie wpływa tak istotnie na postawy i postrzeganie społeczeństwa ani nie ma wpływu na politykę publiczną.

Na podstawie kilku ciężarówek śmieci i kilku danych pomocniczych – co najważniejsze, czasu, w którym śmieci były zkładowane, pracownicy Garbage Project z niespotykaną dokładnością mogą zrekonstruować społeczność, z której pochodziły śmieci.
Zrywki po raz pierwszy stały się ważne dla Projektu Garbage podczas badania praktyk recyklingu w gospodarstwach domowych. Badacze opracowali skomplikowaną typologię zrywek, umożliwiającą określenie danych na temat spożycia napojów.
Typologia zrywek staje się także użyteczna między innymi w przypadku braku innych dowodów chronologii, wtedy zrywki, jak data w gazecie, mogą niezawodnie pomóc w ustaleniu datowania warstw na składowisku.

Czyli jak spotkam "buma" pod śmietnikiem, to wypada ukłonić się w pas, bo może to garbagolog?

Poszukiwacze historii eksplorują dno Sanu
28 czerwca 2023
Autorzy programu „Poszukiwacze historii” eksplorowali dno Sanu na wysokości Mostu Orląt Przemyskich. O tym, że odkryte przez nurków metalowe elementy znajdujące się w wodzie mogą być częściami historycznego mostu, poinformował Związek Gmin Fortecznych Twierdzy Przemyśl. Na pytanie, co kryją wody Sanu, archeolog Radosław Herman mówi, że nie ma jednoznacznej odpowiedzi. – Most w tym miejscu ma historię niezwykle bogatą. Możemy spodziewać się elementów mostu z czasów PRL-u, jak i mostu wysadzonego przez Niemców, kiedy wycofywali się w 1944 roku, czy Polaków, którzy wysadzili go w 1939, a nawet elementów mostu wysadzonego w 1915 roku.
Ze względu na zerową widoczność w wodzie i wartki nurt Sanu płetwonurkom nie udało się wydobyć żadnych artefaktów z dna rzeki. Poszukiwacze historii zapewniają, że wrócą tu niebawem.