08 października 2014
Zabytek sprzed trzech tysięcy lat, współczesne problemy śledczych. Co zrobić z maską mumii?

Jest zabezpieczona, ale na razie nie wiadomo w czyje ręce trafi. Egipska maska mumii leżała przez kilka ostatnich lat w łódzkim mieszkaniu, skąd zabrali ją w ubiegłym tygodniu policjanci. Śledztwo w sprawie ewentualnej kradzieży zabytku prowadzi egipska prokuratura. Polscy śledczy chcą za to sprawdzić, jak to się stało, że przedmiot trafił do Łodzi.

Kobieca maska mumii powstała między 1086 a 664 rokiem przed naszą erą. Od sześciu lat była w Polsce, w mieszkaniu małżeństwa, które pasjonuje się zabytkami. Problemy zaczęły się, kiedy para postanowiła maskę sprzedać. O „podejrzanym” obiekcie stronę egipską poinformował Interpol.
- Egipska prokuratura wszczęła śledztwo, które wykazało, że przedmiotem sprzedaży może być przedmiot pochodzący z czasów starożytnej cywilizacji egipskiej, który nie powinien był opuścić Republiki Arabskiej Egiptu – tłumaczy Krzysztof Kopania z łódzkiej prokuratury. Strona egipska wystąpiła do prokuratora generalnego w Polsce i poprosiła o pomoc prawną na podstawie umów międzynarodowych pomiędzy Polską a Egiptem, m.in. konwencję UNESCO o ochronie światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego i Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji (z 2005 roku). - Na tej podstawie łódzka prokuratura wydała policji zgodę na przeszukanie mieszkania, w której miała znajdować się maska – wyjaśnia Kopania.

„Przecież to jest nasze”
Przeszukanie jednak nie było konieczne. Kiedy do drzwi jednego z mieszkań w centrum Łodzi zapukali policjanci, zaskoczeni właściciele maski bez problemu oddali zabytek. Nie kryli przy tym zaskoczenia, bo – jak podkreślali – maskę kupili już dawno przez Internet.
- Właścicielka maski zeznała, że obiekt był wystawiony na stronie jednego z nowojorskich domów aukcyjnych. Para z Łodzi zapłaciła przelewem i niedługo potem maska z Egiptu pojawiła się w Polsce – informuje Krzysztof Kopania z łódzkiej prokuratury.
Co ciekawe – para podkreśla, że zrobiła wszystko, żeby załatwić wszystkie wymagane prawem formalności.
- Według relacji właścicielki, para zwróciła się do Izby Celnej i zapłaciła należne opłaty związane ze sprowadzeniem maski – relacjonuje Kopania.
Para z Łodzi podkreśla, że wszystkie czynności związane z zakupem maski robiła „w dobrej wierze”.

Jaka była droga maski?
Kobieca maska mumii jest przechowywana obecnie w Muzeum Archeologicznym w Łodzi. Dyrektor muzeum mówi nam, że przekazanie egipskiego zabytku nie było dla niego radosną wiadomością.
- Tak naprawdę to niewiele wiemy o tej masce. Zabezpieczyliśmy ją i czuwamy, żeby nic się jej nie stało. Nie będziemy mieć jednak nic przeciwko, żeby trafiła już gdzie indziej – mówi tvn24.pl Ryszard Grygiel, dyrektor muzeum.
Maska w najbliższym czasie ma zostać przekazana Egipcjanom.
- Niezależnie od śledztwa prowadzonego przez śledczych z Republiki Arabskiej Egiptu chcemy rozpocząć niezależne postępowanie, w którym wyjaśnimy, jak to się stało, że egipski zabytek znalazł się w Polsce – mówi prokurator Kopania.

„Lepiej odpuścić takie zabytki"
Na razie trudno obiektywnie stwierdzić, kto był właścicielem maski przed łódzkim małżeństwem. Portal, na którym – według relacji właścicieli – dokonano zakupu oferuje, m.in. rzeźby, dzieła sztuki i biżuterię. Za kilka tysięcy złotych można kupić tam m.in. komplet naczyń z XVIII w. Japonii czy figurkę z brązu sprzed tysiąca lat.
Czy łodzianie mogli na tej stronie kupić zabytek? Komentarza w tej konkretnej sprawie odmawia na razie Izba Celna.
- Nie prowadzimy żadnych działań w tej sprawie i nie będziemy do niej się odnosić. Możemy jedynie podkreślić, że na przywóz zabytków nie trzeba mieć żadnego pozwolenia – mówi tvn24.pl Marta Zbaliszyn z Izby Celnej w Łodzi.
Zbaliszyn dodaje jednak, że przywożąc antyki z krajów spoza Unii Europejskiej trzeba dochować odpowiedniej procedury.
- Należy przywóz zgłosić w urzędzie celnym, który obejmie dany przedmiot procedurą dopuszczenia do obrotu – informuje Marta Zbaliszyn.
Czy tak było w przypadku egipskiej maski? Na razie nie wiadomo. Wiadomo za to, że sprawa egipskiego zabytku jest bardzo skomplikowana.
- Tak naprawdę sprawa jest nierozwiązywalna. Swoje argumenty ma zarówno strona egipska, jak i właściciele z Polski. Kto ma rację? Trudno powiedzieć – komentuje dr Krzysztof Tunia z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.
Tunia dodaje, że w przypadku kupowania antyków trzeba być niezwykle ostrożnym.
- Nawet w przypadku dochowania staranności mogą pojawić się problemy, takie jak w Łodzi – kwituje dr Tunia.

Maska mumii sprzed trzech tysięcy lat znaleziona w... łódzkim mieszkaniu
Ma 23 centymetry wysokości i powstała między 1086 a 664 rokiem przed naszą erą. Kobieca maska mumii była do kupienia przez internet, za 25 tys. złotych. Okazało się, że bezcenny zabytek małżeństwo z Łodzi trzymało w mieszkaniu. - Z policją skontaktowali się przedstawiciele Republiki Arabskiej Egiptu. Dzięki ścisłej współpracy ustaliliśmy, że na sprzedaż mógł być wystawiony autentyczny zabytek archeologiczny – tłumaczy tvn24.pl kom. Adam Kolasa z łódzkiej policji. Funkcjonariusze sprawdzili, kto wystawił ofertę i wystąpili do prokuratury z prośbą o wydanie nakazu przeszukania.
Kup zabytek
Maska była wystawiona na sprzedaż w portalu, w którym można zakupić m.in. rzeźby, obrazy czy rękopisy. Oferta została już usunięta. Wcześniej można tam było przeczytać m.in. że maska powstała w czasie Trzeciego Okresu Przejściowego, który trwał od śmierci faraona Ramzesa XI z XX dynastii w roku 1070 p.n.e. do koronacji faraona Psametycha I z XXVI dynastii w roku 664 p.n.e. Na stronie można było zobaczyć trzy zdjęcia i informację, że sprzedający wystawią fakturę za kupno zabytku.
Zostaną z pustymi rękami?
Czy właściciele mogą liczyć na jakąkolwiek rekompensatę, jeżeli potwierdzi się ich wersja, że maskę kupili na aukcji w USA? Mecenas Małgorzata Supera w rozmowie z tvn24.pl mówi, że nie jest to oczywiste. Kluczem jest to, czy łodzian można w ogóle nazywać właścicielami maski. - Przedmiot można nabyć tylko od osoby, która ma prawa do przeniesienia tytułu własności. A w tym przypadku można do tego mieć poważne wątpliwości. Można je rozstrzygnąć tylko na gruncie prawa stanu, w którym doszło do zakupu - tłumaczy Małgorzata Supera. Jeżeli w świetle prawa amerykańskiego okaże się, że zbycie maski odbyło się nielegalnie,, szanse łodzian na rekompensatę zmaleją niemal do zera.

08 października 2014

Może wyda się to przerażające, ale budowniczowie kolei znajdywali tyle mumii, że wykorzystali je do palenia w piecu lokomotyw.