https://www.rp.pl/Historia/302169964-Mu ... y=preview&
Zrabowany przez Niemców unikalny zbiór numizmatów odnaleziono tuż po wojnie. Tkwi jednak w muzealnych piwnicach.
Andrzej hr. Potocki zgromadził przed II wojną światową imponującą kolekcję numizmatów. Liczyła ona od 13 do 14 tys. obiektów. Zrabowany w czasie wojny przez Niemców zbiór udało się odzyskać. Ale nie ma jasności, ile monet i medali odnaleziono. Muzeum Narodowe w Warszawie, które je posiada, milczy.

– Chcemy załatwić to normalnie, czyli na początku uregulować kwestię własności. Jesteśmy gotowi do polubownego załatwienia sprawy kolekcji, jesteśmy skłonni ją sprzedać państwu – mówi „Rz" Krystyna Bnińska-Jędrzejowska, jedna ze spadkobierczyń wyjątkowej kolekcji numizmatów stworzonej przez Andrzeja hr. Potockiego.

Dr Mieczysław Morka, historyk sztuki związany z PAN, przez kilka lat badał losy tej kolekcji i doszedł do wniosku, że Muzeum Narodowe w Warszawie zataja informacje na jej temat, tak jakby chciało coś ukryć. Nie ma on też wątpliwości, że jako strata wojenna kolekcja powinna zostać zwrócona spadkobiercom, „gdyż odzyskiwanie niemieckich rabunków wojennych nie uległo przedawnieniu".

MILCZĄCE MUZEUM
Gdy zadaliśmy Muzeum Narodowemu pytania o to, ile monet i medali z tej kolekcji znajduje się w placówce, kiedy do niej trafiły, czy istnienie tej kolekcji było utajnione i kiedy obiekty te zostały wpisane do inwentarza – otrzymaliśmy zdawkową odpowiedź: „Numizmatyczna kolekcja Potockich pozostaje obecnie przedmiotem postępowania sądowego. Do momentu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy Muzeum Narodowe w Warszawie nie udziela informacji na temat kolekcji".

Rzeczywiście toczy się spór sądowy o zwrot kolekcji Potockich, tyle że nie dotyczy – jak informują nas pełnomocnicy spadkobierców – monet i medali, ale innych obiektów m.in. obrazów. Odpowiedź muzeum jest zatem niezrozumiała.

Na stronie internetowej Muzeum Narodowego znajdujemy informację, że kolekcja Potockich była przedmiotem badań prowadzonych przez pracowników muzeum w dwóch ostatnich latach. Nie wiemy jednak, jakie są ich efekty. Za to czytamy o wojennym rabunku. „Jedynym większym zespołem zarekwirowanym przez niemieckich historyków sztuki była słynna kolekcja monet i medali stworzona przez Andrzeja Potockiego (uznawana za jedną z najcenniejszych i najbardziej kompletnych w Polsce). Została ona odnotowana w katalogu Sichergestellte Kunstwerke im Generalgouvernement, gdzie nadano jej numer 515".

Na temat dalszych jej losów placówka milczy.

MONETY Z PILAWĄ
Zbiór gromadzony był przez dziesiątki lat przez Lubomirskich, a potem Potockich, pod koniec XIX wieku trafił z Wilanowa do Krakowa. Jak opisuje dr Mieczysław Morka, kolekcję „przechowywano w dwóch żelaznych szafach wmurowanych w ściany parterowej komnaty w domu Pod Jagnięciem, sąsiadującym z pałacem Pod Baranami". Liczyła ona według różnych źródeł 13–14 tys. obiektów, część monet została oznaczona – wyciśnięty został na nich herb Potockich – Pilawa.

Przed wybuchem wojny Adam hr. Potocki spakował numizmaty do skrzyń i umieścił w piwnicach pałacu Pod Baranami. Po wkroczeniu do Krakowa Niemców została stamtąd przez nich zabrana. Z niemieckiej dokumentacji wynika, że kolekcja mieściła się w siedmiu skrzyniach i czterech cynkowych kasetach. Niemcy przejęli 13 tys. obiektów, w tym 860 egzemplarzy złotych. Zbiór został przeniesiony na Wawel, a pod koniec wojny do zamku w Seichau na Dolnym Śląsku.

W maju 1945 r. prof. Stanisław Lorentz został powiadomiony o miejscu przechowywania dużej liczby numizmatów w Seichau przez przedstawicieli grup operacyjnych organizujących administrację i przejmujących niemieckie fabryki. Zabezpieczył on tam też zdaniem dr. Morki część zbioru Muzeum Numizmatycznego Mennicy Państwowej w Warszawie.

Monety były rozsypane, bo skrzynie były uszkodzone, dlatego szuflami zebrano je do worków i wywieziono na Wawel. W rok później – jak wynika ze śledztwa dr. Morki – zostały wysłane do Muzeum Narodowego w Warszawie. Przez wiele lat leżały w magazynie nierozpakowane.

Dr Mieczysław Morka uważa, że nieprawdą jest jakoby kolekcję przejęło UB w październiku 1946 r., a następnie ją rozkradło, głównie złote egzemplarze. Takie plotki pojawiały się wśród muzealników. Historyk znalazł wzmianki o kolekcji w opracowaniach dotyczących zbiorów Muzeum Narodowego, potwierdza to też zebrana przez niego korespondencja z muzealnikami, ale i dokumentacja użyczona przez dr. Tadeusza Zadrożnego zajmującego się niemieckimi rabunkami wojennymi.

SĄ SKRZYNIE
Jego zdaniem zidentyfikowanie kolekcji Potockich jest możliwe, gdyż mają one znaki własności. Z informacji, którą otrzymał od pracowników muzeum w Warszawie, wynika, że zidentyfikowano ok. 8 tys. egzemplarzy „chociaż nie na wszystkich znajduje się odciśnięta Pilawa". Dowodem na obecność kolekcji są też dwie skrzynie metalowe z napisem „Aleksandra Potocka Wilanów", która kolekcję przekazała Andrzejowi hr. Potockiemu, a skrzynie są w muzeum.

Historyk sztuki udokumentował też przypadki pojawienia się złotych monet z tej kolekcji na rynku antykwarycznym. Uważa jednak, że nie pochodzą one z kolekcji muzealnej, ale z zaginionych w końcu maja 1945 roku dwóch kaset złotych numizmatów. Być może to obiekty zrabowane w czasie wojny przez Niemców lub Rosjan na Dolnym Śląsku. Monety takie trafiają na polski rynek z Litwy, Ukrainy, Czech i USA.

W normalnym państwie już toczyło by się śledztwo w sprawie przywłaszczenia numizmatów przez Muzeum.

Śledztwo samo z siebie się nie potoczy. Podejrzewasz możliwość popełnienia przestępstwa? Zgłoś na policję lub do prokuratury. Później zobacz, co dalej.

Tam jest niejasna sprawa własności - spadkobiercy, jeśli dobrze pamiętam, nie tak bardzo oczywiści.

Osobna kwestia: raptem kilka miesięcy temu na aukcji antykwariatu w Poznaniu wypłynęła złota moneta z nieudolnie spiłowaną puncą Potockich.

podasz link?

Wrześniowa aukcja PDA.
Było na forum TPZN

I co, wychodzi że tu też ktoś był w trudnej sytuacji życiowej i na Emiraty zbierał ;)
Doszli już kto zajumał?

Złote monety z puncą Potockiego wychodzą na aukcjach co jakiś czas, bo często je wymieniał/sprzedawał, ale w opisach niektórych aukcji nawet nikt nie próbuje zaprzeczyć, że przed wojną Potocki się ich nie pozbył i dopiero po niej nagle zmieniły właściciela :lol: . Także próba zniszczenia puncy była niepotrzebna, może moneta poszłaby jeszcze za dodatkowe kilkadziesiąt tysięcy, chociaż jej opis "bez wtórnych defektów" wskazuje, że i tak mieli gdzieś tę kilka rys :lol:

Pytanie samo się nasuwa; jak już sprzedawał czy wymieniał, to jakie?, te z puncami czy raczej te bez puncy.
Druga sprawa to kto wystawia do sprzedaży?, ale tu tak prostej odpowiedzi nie ma bo mógł przynieść bezdomny :D
Powinno to być czyste jak łza, bez cienia wątpliwości. Niestety tak nie jest.

Z tego co wyczytałem, to wymieniał i sprzedawał zarówno te z puncą, jak i bez niej. W muzeum też są monety bez puncy, ale jakie to są monety to już niestety nie wiadomo, bo trochę ich ubyło zapewne, więc jedyną pewną informacją jest lista monet sporządzona przez Niemców, z której to listy monety nie powinny być dopuszczane do sprzedaży, bo raczej na pewno nie pochodzą one z legalnych źródeł.

Punca na monecie identyfikuje pierwotnego właściciela, była częścią jego kolekcji. Taka moneta bez historii przenoszenia prawa jej własności, powinna być zwrócona pierwszemu właścicielowi, lub jego spadkobiercą.

Idąc tym rozumowaniem monety bez punc późniejszego wlaściciela tj np. Potockiego powinny być zwrócone do Skarbu Państwa - to jest ich pierwszy właściciel. :1

Nie spłycaj :666 , mówimy o monetach z dawnej znanej kolekcji, oznakowanych przez właściciela puncą.

sorry "...zwrócona pierwszemu właścicielowi, lub jego spadkobiercom", a nie "spadkobiercą".

Kolekcja Potockich była sporna już przed wojną.
Dopiero odkąd pan Czartoryski dostał w prezencie 100 000 000 za zrzeczenie się praw do nie swojej kolekcji, to nagle zaczęli wyrastać jak grzyby po deszczu kolejni spadkobiercy innych znanych kolekcji o wątpliwym statusie prawnym. Bez wątpienia licząc na powtórzenie tego numeru.
To co znajduje się w Muzeum Narodowym któryś z Potockich próbował wywieźć chłopskim wozem przez czechosłowacką granicę na Zachód zaraz po wojnie, zapewne w obawie przed nacjonalizacją.
Capnęło go UB i fanty przepadły jako przemycana kontrabanda.
Zdaje się, że dzisiaj nikt nie jest wstanie udowodnić praw do tych monet.

Szanujmy prawa własności bez względu, czy jest to rower, kamienica, czy kolekcja dzieł sztuki.