POMOST

https://www.facebook.com/permalink.php? ... 9505016445

Dnia 21 lipca 2020 r. prowadziliśmy prace sondażowo-ekshumacyjne na cmentarzu parafialnym w Silnej, pow. międzyrzecki (woj. lubuskie). Ich celem było odnalezienie grobu niemieckiego żołnierza poległego 1 września 1939 r. Według dostępnych źródeł zginął on w trakcie ataku na polski posterunek graniczny znajdujący się pomiędzy Pszczewem a Silną. Obiektu tego samodzielnie bronił starszy strażnik Antoni Paluch, który otworzył ogień do Niemców. Chwilę później zginął od postrzału w głowę.
Według relacji mieszkańców Silnej obu żołnierzy pochowano w sąsiadujących grobach na miejscowym cmentarzu parafialnym. Grób Antoniego Palucha był oznaczony betonowym nagrobkiem z inskrypcją, natomiast grób żołnierza niemieckiego jedynie ziemnym kopcem. Według dostępnej literatury około 1990 r. rodzina Antoniego Palucha zleciła ekshumację jego szczątków oraz przeniosła nagrobek na cmentarz parafialny w Trzcielu. Kilka lat później ówczesny proboszcz polecił zniwelować tzw. „starą” część cmentarza, w wyniku czego naziemne pozostałości żołnierskich grobów przestały być widoczne.
Dokładne miejsce pochówków określiliśmy na podstawie ksiąg cmentarnych dostępnych w parafii w Silnej. W wykopie zarejestrowaliśmy obie jamy grobowe. W pierwszej spoczywały szczątki niemieckiego żołnierza pochowanego w trumnie. Natomiast w drugiej szczątki polskiego żołnierza pochowanego bez trumny, które bez wątpienia należały do Antoniego Palucha. Świadczyły o tym elementy polskiego munduru: guziki (wz. 1928) oraz pozostałości czapki z metalowym orłem (wz. 1919).
Dlaczego szczątki Antoniego Palucha pozostały na cmentarzu w Silnej? Jak udało się nam wstępnie ustalić, do ekshumacji rzeczywiście nie doszło. Na cmentarz w Trzcielu przeniesiono jedynie betonowy nagrobek oraz ziemię znad grobu.
O odkryciu została już poinformowana rodzina Antoniego Palucha, Instytut Pamięci Narodowej oraz Lubuski Urząd Wojewódzki, którzy wspólnie zdecydują o miejscu spoczynku polskiego żołnierza.