https://gazetalubuska.pl/uporzadkowany- ... 1-15989381

"Uporządkowany, czy zniszczony? Co się stało na starym cmentarzu we Wrociszowie koło Nowej Soli? Są stanowiska wójta i konserwatora zabytków.

Ta historia poruszyła Czytelników, którzy w komentarzach podkreślają szacunek do miejsca pochówku zmarłych. W poniedziałek, 10 stycznia Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków kieruje sprawę do prokuratury.

Uporządkowany, czy zniszczony? Sprawa dawnego cmentarza we Wrociszowie
Przypomnijmy, w środę, przed długim weekendem ciężki sprzęt gminy wiejskiej Nowa Sól wjechał na dawny cmentarz we Wrociszowie, w gminie wiejskiej Nowa Sól. Połowa miejsca została zrównana, a nagrobki przeniesione zostały ładowarką w jedno miejsce. Wyjaśnienia przedstawicieli gminy i wsi w tej sprawie opublikowaliśmy na naszym portalu. Miało chodzić wyłącznie o uporządkowanie terenu, zniszczonego po wichurach.
Czytelnicy są poruszeni. A Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków składa do prokuratury zawiadomienie w związku ze zniszczeniem zabytku.

– Tak nie powinno być. To miejsce pochówku, które należy uszanować, a także zabytek. Nie można niszczyć przeszłości. Dla mnie to skandal. A tłumaczenie jest pokrętne. Tyle lat nikomu to nie przeszkadzało aż znaleźli się „poprawiacze” - stwierdziła jedna z naszych Czytelniczek po przeczytaniu artykułu.

– Wstyd. Pamiętam czasy komuny gdy bez opamiętania niszczono poniemieckie cmentarze, które poza tym, że były cmentarzami, to stanowiły piękny obraz sztuki cmentarnej – komentuje jeden z naszych Czytelników.

– I kto to zrobił? Wydaje się, że ludzie wykształceni, doświadczeni. Od włodarza wymagamy więcej empatii. Zatrważający jest brak refleksji. Urzędnicy powinni posypać głowy popiołem i zjeść tę żabę. Nie ma co brnąć w ślepy zaułek – proponuje inny z Czytelników.

– Tak się dzieje i działo z wieloma starymi cmentarzami, których grobów już nikt nie odwiedzał i nie opłacał. To standardowa praktyka na wsiach i w małych miejscowościach lubuskiego i nie tylko. W Gorzowie Wlkp. Park Kopernika jest w miejscu przedwojennego cmentarza. Zresztą, także powojenne groby, nieopłacane, również są likwidowane. Taka jest kolej rzeczy. Nie histeryzujcie. Nic nie trwa wiecznie – przekonuje Czytelniczka.

Co się stało na cmentarzu we Wrociszowie? Nowe ustalenia
– Trzeba było teren uporządkować. Płyty i bloki piaskowe ważą ponad 100 kilogramów. Nie było możliwości ich podnieść. Dlatego umieszczane były na ładowarce i przewożone w jedno miejsce. Tam miało powstać miejsce pamięci, postument z tych bloków i miał być postawiony krzyż – mówił nam na drugi dzień po wydarzeniu Przemysław Ficner, kierownik referatu gospodarczego w Urzędzie Gminy Nowa Sól i jednocześnie radny powiatowy. – Kiedyś, w latach 70. jak wjeżdżał spychacz na taki cmentarz równał wszystko i wywoził na śmietnisko to było zbezczeszczenie. Z tego cmentarza nie wywieziono żadnego kamienia. Wszystko zostało zdeponowane w lewym rogu. Skrzyń po lewej stronie, które po trzy - cztery stoją w dwóch rzędach po lewej stronie, nie ruszaliśmy.
Przemysław Ficner zapewnił, że nikt nie jeździł koparką po grobach. – Każde odsłonięcie tablicy odbywało się przy pracowniku gminy. Też studnię odsłoniliśmy i taśmą owinęliśmy. Dla mnie ciężko to nazwać zbezczeszczeniem – podkreślił.

Do wójt gminy wiejskiej Nowa Sól zwróciliśmy się z pytaniami o to, czy to miejsce jest zabytkiem, czy wójt spodziewała się, że tak będą wyglądały prace porządkowe, jak wyglądają?

– Stary cmentarz, w którym leżą porozrzucane płyty nagrobne we Wrociszowie z informacji, które posiadam nie jest zabytkiem wpisanym do wojewódzkiego rejestru zabytków – odpowiedziała wójt Izabela Bojko. – Gmina, przystępując do prac porządkowych ma na celu usunięcie powalonych drzew, uprzątnięcie liści oraz zebranie porozrzucanych, ciężkich płyt nagrobnych i umieszczenie ich w jednym miejscu na cmentarzu. Tak przygotowane miejsce stworzy mieszkańcom Wrociszowa, którzy zabiegali o ten cmentarz – miejsce pochówku i tym samym uniknięcie grzebania ciał w innych gminach.

Wójt podkreśla, że nic nie wie o tym, jakoby któraś z organizacji ze strony niemieckiej wyrażała zainteresowanie opieką nad tym cmentarzem. W planie po uporządkowaniu cmentarza, odbudowy ogrodzenia jest postawienie tablicy informacyjnej o historii cmentarza.

– Jak rozpoczęłam kilka lat temu funkcję wójta, cmentarz był w takim samym złym stanie (ruina) jak obecnie. I tutaj warto zadać pytanie wszystkim zatroskanym o ten obiekt, gdzie byli przed 2015 rokiem, czemu o niego nie dbali i w niego nie inwestowali? – pyta I. Bojko i dodaje: - Pragnę uspokoić mieszkańców, że wszystkie obiekty w gminie, które wymagają dbałości i pietyzmu zawsze dobrze są doprowadzane do porządku, czego przykładem są trzy rewitalizowane kościoły czy choćby dzwonnica w Stanach. A wszystkich obecnie tak zatroskanych o stare cmentarze pragnę zaprosić do Drwalewic czy Lasocina, Sokołowa niech tam zobaczą, co się z nimi dzieje.

Wspomniane stare cmentarze nie są położone w gminie Nowa Sól.

Status cmentarza we Wrociszowie
Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków w poniedziałek, 10 stycznia kieruje zawiadomienie do prokuratury w związku ze zniszczeniem zabytku.

– Ten cmentarz założony został w końcu XIX wieku. To zabytek, który jest w gminnej ewidencji zabytków – stwierdza Barbara Bielinis-Kopeć, Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków. – Zabytkiem jest tutaj układ kompozycyjny składający się z kwater z nagrobkami, dróg oraz zieleni.

O uporządkowanie cmentarza wniosła komisja gospodarcza rady gminy, ale w protokole nic nie ma o ruszaniu nagrobków.

"Komisja prosi o uporządkowanie cmenatrza we Wrociszowie, dotyczy powalonych i zawieszonych drzew. Zabezpieczenie terenu cmentarza włącznie z zakazem wstępu" - czytamy w protokole.

Radna Monika Ostrowska była na tym wyjazdowym spotkaniu komisji na miejscu. Było w październiku przed Dniem Wszystkich Świętych. Prace na cmentarzu odbyły się dwa miesiące później, 5 stycznia 2022 r.

– Jeżeli planuje się prace porządkowe można wystąpić o zalecenia konserwatorskie. Trzeba też pamiętać, że pod ziemią znajdują się pochówki. Ingerencja w ziemię powinna odbywać się w obecności archeologa. Pod pojęciem porządkowania nie można podejmować działań, które naruszają wartości kulturowe. Należy zachować szczególny szacunek do tego miejsca, gdzie pochowani są dawni mieszkańcy Wrociszowa – podkreśla Barbara Bielinis-Kopeć.

W budżecie gminy na 2021 rok zapisane było 30 tys. zł na budowę ogrodzenia cmentarza we Wrociszowie. Pieniądze te zostały przeniesione na kolejny rok i zwiększone na 100 tys. zł. Nadal celem ich przeznaczenia ma być wyłącznie budowa ogrodzenia".

Nieźle sku*wysyństwo. Nic innego nie da się napisać. Gorzej niż za Stalina.