Denar serratusW zeszłym tygodniu zbiór rzymskich zabytków numizmatycznych pochodzących z terenu Lubelszczyzny wzbogacił się o kolejny egzemplarz srebrnego denara. Znalezisko zgłoszone zostało przez pana Krzysztofa Kozłowskiego prowadzącego poszukiwania zabytków z użyciem wykrywacza metali na terenie gminy Józefów nad Wisłą. Przekazana moneta to srebrny denar, tzw. serratus (ząbkowany). Jest to o tyle niezwykłe znalezisko, że pochodzi jeszcze z okresu republikańskiego Rzymu i datować go można na 81 r. p.n.e. Moneta charakteryzuje się niewielką (zachowaną) średnicą – 16 mm. Na jednej stronie widoczne jest udrapowane popiersie Ceres, rzymskiej bogini wegetacji i urodzajów. Poniżej podbródka, umieszczony ma wytarty bliżej nieokreślony przedmiot – pierwotnie, w różnych wariantach mógł być to np. róg obfitości, kłos lub lira. U góry, z tyłu głowy, zachował się jedynie w stanie szczątkowym nieczytelny napis. Druga strona monety zawiera przedstawienie oracza kroczącego za pługiem ciągnionym przez dwa woły. Poniżej znajduje się częściowo zachowany napis: [?]·MARI·C·[?], natomiast powyżej liczba: [?]XX[?]. Jak wyglądał tego typu denar, w dobrym stanie zachowania, można zobaczyć na stronie British Museum:
https://www.britishmuseum.org/colle…/object/C_2002-0102-3227.
Monogram MARI·C, pierwotnie prawdopodobnie brzmiący: C·MARI·C·F wskazuje, że jest to denar Gaiusa Mariusa, który pełnił funkcje jednego z triumwirów monetarnych (triumvir monetalis – trzej urzędnicy nadzorujący bicie monet) w 81 r. p.n.e. W okresie późnej republiki triumwirowie monetarni mogli bić spersonalizowane monety. Dzięki czemu znamy ich imiona umieszczane na monetach, wybijanych za ich urzędowania.
Obecne znalezisko jest kolejną monetą z okresu republikańskiego znalezioną w ostatnich latach na terenie Lubelszczyzny. W 2018 r. zgłoszone zostało odkrycie tego typu monety przez członków Stowarzyszenia Mieszkańców Gminy Annopol „SZANSA. Zgłoszoną monetą był rzymski denar L. Tituriusa Sabinusa, wybity w 89 r. przed Chr. Co ciekawe, natrafiono na niego również na terenach nadwiślańskich. Dokładna analiza denara L. Tituriusa Sabinusa, autorstwa Michała P. Grabowskiego, zamieszczona została w naszym wydawnictwie – „Wiadomościach Konserwatorskich”, w numerze za rok 2021.
https://wkz.lublin.pl/wp-content/upload ... K_2021.pdfZnaleziska denarów republikańskich łączone są najczęściej z osadnictwem kultury przeworskiej w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie wczesnorzymskim. Monety tego typu pozostawały w stosunkowo długim okresie użytkowania (obiegu).
Balbuza Katarzyna, Augustowskie emisje treviri aere argento wuro flando feriundo. między republiką i cesarstwem – propaganda rodowa czy cesarska?, [w:] Klio, t. 47 (4)/2018, s. 131-159.
Dymowski Arkadiusz, Monety republiki rzymskiej na ziemiach polskich. Kilka uwag na bazie nowego materiału z znalezisk drobnych, [w:] Wiadomości Numimatyczne, R. LV, 2011, z. 1-2, s. 133 – 163.
Zaloguj
Zarejestruj
FAQ
