Projekt z dnia 8 sierpnia 2024 r.
USTAWA o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o ochronie przyrody

3) w art. 7:
b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Gospodarka leśna w lasach wpisanych do rejestru zabytków i w lasach, na terenie których znajduje się zabytek wpisany do rejestru zabytków lub zabytek objęty inną formą ochrony zabytków, lub zabytek ujęty w gminnej ewidencji zabytków, prowadzona jest w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków oraz z uwzględnieniem przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.”;

Art. 18d. 1. Projekt planu urządzenia lasu dla lasów na obszarach wpisanych do rejestru zabytków i dla lasów, na terenie których znajduje się zabytek wpisany do rejestru zabytków lub zabytek objęty inną formą ochrony zabytków, lub zabytek ujęty w gminnej ewidencji zabytków, wymaga uzgodnienia z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków. Wojewódzki konserwator zabytków uzgadnia projekt planu urządzenia lasu w terminie trzech miesięcy od dnia otrzymania wniosku o uzgodnienie w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie do Głównego Konserwatora Zabytków.
2. Wojewódzki konserwator zabytków odmawia uzgodnienia projektu planu urządzenia lasu, jeżeli realizacja planu może naruszać cele ochrony zabytku.

Rzetelna ocena (weryfikacja) przez ministra właściwego do spraw środowiska planu urządzenia lasu wymaga na etapie sporządzania planu urządzania lasu wyrażenia opinii bądź uzgodnienia projektu planu urządzenia lasu – w specjalistycznych obszarach, w które plan urządzenia lasu ingeruje. Dotyczy to:

- gospodarowania lasami na obszarach wpisanych do rejestru zabytków i lasami, na terenie których znajdują się zabytki wpisane do rejestru zabytków lub zabytki objęte inną formą ochrony zabytków, a także zabytki wpisane do gminnej ewidencji zabytków,

Zmiana brzmienia art. 7 ust. 3 ma związek ze zmianą w art. 18d, polegającą na włączeniu wojewódzkich konserwatorów zabytków w proces sporządzania planu urządzenia lasu, jako organów kompetentnych w obszarach, na które istotnie oddziałuje plan urządzenia lasu. Przepis art. 7 ust. 3 w obowiązującym brzmieniu zobowiązuje do prowadzenia gospodarki leśnej w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków jedynie w zakresie lasów, na terenie których znajdują się zabytki archeologiczne wpisane do rejestru zabytków. Przepis pomija całkowicie zabytki nieruchome i ruchome wpisane do rejestru zabytków znajdujące się w lasach oraz zabytki znajdujące się w lasach i objęte innymi formami ochrony, tj.: wpisem na Listę Skarbów Dziedzictwa, uznaniem za pomnik historii; parkiem kulturowym; a także zabytki znajdujące się w lasach i ujęte w gminnej ewidencji zabytków. Celem zmiany jest objęcie opieką wojewódzkiego konserwatora zabytków wszystkich zabytków, znajdujących się na terenie lasów, objętych wszystkimi formami ochrony. Wykonanie planu urządzenia lasu może na ich zachowanie oddziaływać.

Dodany art. 18d
Projekt przewiduje włączenie wojewódzkich konserwatorów zabytków w proces sporządzania planu urządzenia lasu. Zgodnie z art. 3 pkt 1 lit c ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach lasem w rozumieniu ustawy jest m.in. grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) - drzewami i krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo jej pozbawiony wpisany do rejestru zabytków. Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 7 ust. 3 ustawy o lasach gospodarka leśna w lasach wpisanych do rejestru zabytków i w lasach, na terenie których znajdują się zabytki archeologiczne wpisane do rejestru zabytków, prowadzona jest w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków, z uwzględnieniem przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (po zmianie: „dla lasów na obszarach wpisanych do rejestru zabytków i dla lasów, na terenie których znajduje się zabytek wpisany do rejestru zabytków lub zabytek objęty inną formą ochrony zabytków lub ujęty w gminnej ewidencji zabytków”). W związku z powyższym zasadne jest nałożenie obowiązku uzgadniania planu urządzenia lasu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Lasy z zasady nie są wpisywane odrębnie do rejestru zabytków, lecz znajdują się na obszarze ochrony obszarowej zabytków lub wpisanym do ewidencji zabytków. Proponowana zmiana zakłada obowiązek uzgodnienia z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków projektu planu urządzenia lasu dla lasów na obszarach wpisanych do rejestru zabytków i dla lasów, na terenie których znajduje się zabytek wpisany do rejestru zabytków lub zabytek objęty inną formą ochrony zabytków lub ujęty w gminnej ewidencji zabytków. Uzgodnienia dokonuje się w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku o uzgodnienie w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie do Głównego Konserwatora Zabytków. Właściwy wojewódzki konserwator ochrony zabytków odmawia uzgodnienia projektu planu urządzenia lasu, jeżeli realizacja planu mogłaby naruszać cele ochrony zabytku. Harmonizuje to regulacje ustawy o lasach z reżimem ochrony zabytków, wzmacniając ochronę zarówno dziedzictwa kulturowego, jak i przyrodniczego.

art. 21 ust. 5 otrzymuje brzmienie:
„5. W terminie 30 dni od dnia publicznego wyłożenia projektu uproszczonego planu urządzenia lasu zainteresowani właściciele lasów oraz organizacje ekologiczne powołujące się na swoje cele statutowe, prowadzące działalność statutową w zakresie ochrony środowiska lub ochrony przyrody co najmniej 12 miesięcy przed dniem wyłożenia projektu, mogą składać zastrzeżenia i wnioski w sprawie planu. Starosta przed wydaniem rozstrzygnięcia w sprawie zatwierdzenia uproszczonego planu urządzenia lasu sporządza i publikuje wykaz zastrzeżeń i wniosków wraz z uzasadnieniem ich uwzględnienia lub odmowy uwzględnienia.”;

„Art. 22a. 1. Podmiot zlecający sporządzenie planu urządzenia lasu lub upoważniona przez niego osoba, co najmniej na 3 miesiące przed końcem okresu obowiązywania dotychczasowego planu urządzenia lasu, składa do ministra właściwego do spraw środowiska wniosek o zatwierdzenie planu urządzenia lasu.
3. W terminie 21 dni od dnia udostępnienia informacji, o których mowa w ust. 2, organizacje ekologiczne powołujące się na swoje cele statutowe, prowadzące działalność statutową w zakresie ochrony środowiska lub ochrony przyrody co najmniej 12 miesięcy przed dniem udostępnienia tej informacji, mogą składać ministrowi właściwemu do spraw środowiska opinie i stanowiska w sprawie zatwierdzenia udostępnionego planu urządzenia lasu.

2. Organizacja ekologiczna powołująca się na swoje cele statutowe, jeżeli prowadzi działalność statutową w zakresie ochrony środowiska lub ochrony przyrody przez co najmniej 12 miesięcy przed dniem udostępnienia informacji, o której mowa w ust. 1, oraz gmina, prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich, a także każdy, kto ma w tym interes prawny, może w terminie 30 dni od dnia udostępnienia zatwierdzenia planu urządzenia lasu, o którym mowa w ust. 1, złożyć wniosek do ministra właściwego do spraw środowiska o wstrzymanie wykonania planu urządzenia lasu i wezwanie właściciela lasu do sporządzenia zmiany planu urządzenia lasu aneksem we wskazanym zakresie, jeżeli plan urządzenia lasu został zatwierdzony z naruszeniem przepisów prawa materialnego lub z istotnym naruszeniem przepisów postępowania. Wniosek powinien zawierać przytoczenie naruszonych przepisów prawa wraz z uzasadnieniem.

Mając na uwadze, że projekt ustawy realizuje wyrok TSUE z dnia 2 marca 2023 r. w sprawie C-432/21, zgodnie z którym Rzeczpospolita Polska uchybiła zobowiązaniom poprzez zaniechanie przyjęcia wszelkich przepisów ustawodawczych niezbędnych do zapewnienia organizacjom ochrony przyrody możliwości zwrócenia się do sądu, zasadne jest przyznanie legitymacji do złożenia skargi do sądu na zatwierdzenie planu urządzenia lasu organizacjom ekologicznym.

Trwają wizje terenowe przyszłych „100 rezerwatów…”

Specjalne zespoły złożone z ekspertów regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych oraz regionalnych dyrekcji ochrony środowiska rozpoczęły kolejny etap prac nad inicjatywą „100 rezerwatów przyrody na 100-lecie Lasów Państwowych”. Za nami większość wizji lokalnych i analiza dokumentacji. 

Leśnicy z Lasów Państwowych złożyli  w regionalnych dyrekcjach ochrony środowiska aż 218 propozycji (wraz z dokumentacją) utworzenia nowych rezerwatów na swoim terenie. Nie jest to lista zamknięta. Swoje propozycje przedstawiły również same RDOŚ oraz organizacje przyrodnicze.

Choć nasza inicjatywa nazywa się „100 rezerwatów przyrody na 100-lecie Lasów Państwowych” nie chcemy się ograniczać do równej setki. Nowych rezerwatów może powstać dużo więcej i znacząco zwiększyć obszar chroniony w naszym kraju – mówi Witold Koss dyrektor generalny Lasów Państwowych. 
– Lasy Państwowe wyłączyły z użytkowania gospodarczego  wszystkie zaproponowane tereny, nawet te na których ostatecznie nie zostaną ustanowione rezerwaty – informuje.

„100 rezerwatów przyrody na 100-lecie Lasów Państwowych” to nie tylko jednorazowa akcja jubileuszowa. Leśnicy zgłaszają i będą zgłaszać kolejne rezerwaty.