Znaleziska monet rzymskich z terenu Polski
Nie jest niczym odkrywczym stwierdzenie, że w Polsce znajdowane są liczne monety rzymskie. Już dawno zauważono, że większość tego typu znalezisk dokonywana jest przez amatorów, a jedynie znikoma liczba monet rzymskich z krajowych odkryć pochodzi z badań archeologicznych. Wśród badaczy (numizmatyków, archeologów) panuje w zasadzie zgodność, że amatorskie znaleziska monet rzymskich są pełnoprawnym źródłem archeologicznym; nie ma chyba opracowania archeologicznego dotyczącego okresu wpływów rzymskich, które nie przywoływałoby znalezisk monetarnych jako dowodu na aktywność prahistorycznych społeczności na danym terenie. Z tego m.in. względu bardzo ważna jest rejestracja i wprowadzanie do obiegu naukowego informacji o odkryciach monet. W ramach przeprowadzonej od maja 2004 r. do listopada 2007 r. „akcji” rejestracji znalezisk monet rzymskich z terenu Polski, udało się uchwycić 1.028 datowanych monet z 448 nowych znalezisk. Było to możliwe dzięki anonimowym informacjom uzyskanym od kilkuset osób, które w ten sposób ocaliły od naukowego niebytu ponad tysiąc monet rzymskich znalezionych w naszym kraju. Zebrany materiał został wprowadzony do obiegu naukowego poprzez uwzględnienie nowo zarejestrowanych odkryć w najnowszych publikacjach dotyczących znalezisk monet rzymskich. Dla porównania, na koniec XX w. nauce znane było prawie 2.500 znalezisk z terenu całej Polski dokonanych od końca XVIII w., kiedy tego typu odkrycia zaczęto odnotowywać. Z tego wniosek, że przez trzy i pół roku uchwycono prawie 1/5 liczby znalezisk zarejestrowanych wcześniej przez ponad dwa stulecia. To zestawienie pozwala uzmysłowić sobie, jak wiele monet rzymskich znajduje się w Polsce i jak mało z nich jest rejestrowanych przez badaczy.
Nowo zarejestrowane odkrycia monet rzymskich przedstawia poniższa tabela. Granice 6 dzielnic przyjęto za opublikowanymi dotychczas inwentarzami znalezisk monet i innego rodzaju importów rzymskich. Przyjęty podział znalezisk:
Dzielnica |
Znal. pojedyncze |
Znal. zespołowe |
Skarby |
Znaleziska łącznie |
||||
liczba znalezisk |
liczba monet |
liczba znalezisk |
liczba monet |
liczba znalezisk |
liczba monet |
liczba znalezisk |
liczba monet |
|
Pomorze |
46 |
46 |
20 |
144 |
1 |
18 |
67 |
208 |
Mazury |
7 |
7 |
- |
- |
- |
- |
7 |
7 |
Wielkopolska |
32 |
32 |
20 |
60 |
- |
- |
52 |
92 |
Mazowsze |
117 |
117 |
38 |
126 |
3 |
80 |
158 |
323 |
Śląsk |
14 |
14 |
5 |
58 |
1 |
13 |
54 |
85 |
Małopolska |
74 |
74 |
31 |
116 |
5 |
123 |
110 |
313 |
Serdecznie dziękuję osobom, które przekazały informacje o znaleziskach i jednocześnie zapraszam do pomocy w kontynuowaniu akcji rejestracji odkryć monet rzymskich z terenu Polski.
Zebrany materiał może zostać udostępniony badaczom; wszelkie pytania proszę kierować na adres: elnionew@gmail.com. Nie udzielam informacji, które mogą zostać wykorzystane do prowadzenia amatorskich poszukiwań zabytków.
A.D.