Tysiące ludzkich kości na budowie trasy ekspresowej pod Warszawą

Szczątki blisko trzech tysięcy osób odkryto podczas prac na drodze krajowej nr 8 w Nadarzynie niedaleko Warszawy. Okazało się, że znajdował się tam nieznany wcześniej cmentarz, na którym chowano ludzi od XVII do XIX wieku. Drogowcy wstrzymali prace, a archeolodzy rozpoczęli badania wykopaliskowe. Przeprowadzono ekshumacje i ponownie pochowano szczątki w innym miejscu.

Odkrycia dokonali członkowie ekipy pracującej przy rozbudowie drogi krajowej nr 8 do parametrów drogi ekspresowej, na odcinku Paszków – Przeszkoda na Mazowszu. Za inwestycję odpowiada warszawski oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Szczątki ludzkie znaleziono na posesji kościoła pw. św. Klemensa w Nadarzynie.

- To było dużo zaskoczenie dla osób wykonujących tam prace. Okazało się, że był to nieznany cmentarz, który nie był wcześniej zaznaczony na żadnych mapach. Natychmiast przerwane zostały prace, a na miejsce został wezwany mazowiecki konserwator zabytków, który nakazał przeprowadzenie w tym miejscu archeologicznych badań wykopaliskowych z ekshumacją oraz pochówek znalezionych szczątków – mówi Onetowi Małgorzata Tarnowska z Oddziału GDDKiA w Warszawie.

Badania na obszarze około 20 arów wykonywane były w okresie od 18 lipca do 5 września tego roku. Zlecił je i sfinansował warszawski oddział GDDKiA, a nadzorował je dodatkowo wspomniany mazowiecki konserwator zabytków i Narodowy Instytut Dziedzictwa. W ich trakcie odkryto, ekshumowano i zabezpieczono szczątki około trzech tysięcy osób.

- Wstępnie szacuje się, ze badany fragment cmentarza przykościelnego funkcjonował od XVII do początku XIX. Szkielety, kości i ich fragmenty znajdowane były w pojedynczych grobach, jak również w skupiskach bezładnie złożonych kości. W związku z kilkoma fazami użytkowania wiele grobów było wkopywanych we wcześniejsze – tłumaczy Małgorzata Tarnowska.

Jak podkreśla, grunt usuwano i oczyszczano ręcznie. Eksploracja grobów oraz ekshumacja szczątków ludzkich były prowadzone przy obecności archeologów i antropologów. Zgodnie z zasadami, wykonywano na bieżąco dokumentacje rysunkową, fotograficzną i opisową wszystkich obiektów i zabytków. Wydobyte szczątki ludzkie po oczyszczeniu i zbadaniu były układane w specjalnie przygotowanych skrzyniach i przechowywane w chłodni miejscowego zakładu pogrzebowego.

Co ciekawe, podczas prac odkryto również liczne przedmioty, które wkładano ludziom do grobów. Archeolodzy znaleźli m.in. kilkadziesiąt monet, koraliki z naszyjników i kolii, obrączkę, klucz, fragmenty tkanin obiciowych z trumien, dewocjonalia w postaci medalików z wizerunkiem Matki Boskiej a także kilka bardzo ciekawych niewielkich portretów trumiennych na blasze.

Na koniec wszystkie szczątki ludzkie, dzięki przychylności proboszcza wspomnianej parafii pw. św. Klemensa, ks. Andrzeja Wieczorka, zostały przeniesione i pochowane, po nabożeństwie żałobnym, w kaplicy na cmentarzu parafialnym w Nadarzynie. Dwa dni później została odprawiona także msza w intencji pochowanych osób.

Po zakończeniu badań terenowych ich wykonawcy, wraz z archeologami, antropologami i historykami, przystąpili do pracy nad opracowaniem naukowym badań, szczątków ludzkich i znalezionych zabytków. Tymczasem na plac budowy wrócili już drogowcy. – Prace zostały już wznowione. Obecnie prowadzone są na całej długości przebudowywanego odcinka – zapewnia Małgorzata Tarnowska z GDDKiA.

Właśnie ,zaskoczenie cmentarz przy kościele !?
I nie było wzmianki w księgach parafialnych !?
Co na to kuria ?!