Obywatele zwracają uwagę na wątpliwości dotyczące niektórych rozwiązań zawartych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
•Po nowelizacji przepisów poszukiwanie zabytków bez pozwolenia nie jest już wykroczeniem, ale przestępstwem, jednocześnie nie jest wystarczająco jasne co stanowiłoby tego rodzaju naruszenie.
•Obywatele zwracają także uwagę, że brakuje szczegółowych uregulowań co do sposobu funkcjonowania nowoutworzonego Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków.
•Rzecznik zwraca się w tej sprawie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają wnioski obywateli wskazujące na pewne wątpliwości dotyczące niektórych rozwiązań normatywnych zawartych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Nowelizacja ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, które weszła w życie 1 stycznia, wprowadziła art. 109c, zgodnie z którym poszukiwanie bez pozwolenia albo wbrew jego warunkom ukrytych lub porzuconych zabytków, w tym przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Oznacza to, że dotychczasowe wykroczenie zostało przekształcone w przestępstwo.

Jednocześnie zachowania stypizowane w art. 109c wcale nie muszą doprowadzić do skutecznego naruszenia dóbr chronionych za pomocą tego przepisu, lecz jedynie stwarzają pewien stan niebezpieczeństwa, który potencjalnie może się rozwinąć w ich naruszenie. Sam fakt wyboru takiej konstrukcji zdaje się nie budzić istotnych wątpliwości ze względu na wagę dóbr chronionych przez art. 109c. Bardziej dyskusyjna wydaje się natomiast technika legislacyjna, jaką posłużył się ustawodawca, konstruując ów przepis.

Zdaniem Rzecznika wysoce utrudnione może się okazać jednoznaczne ustalenie pełnej treści normy zawartej w art. 109c. Przepis ten w zakresie znamion „zabytek ruchomy”, „zabytek archeologiczny” oraz „bez pozwolenia” odsyła bowiem pośrednio do kilku innych jednostek redakcyjnych ustawy. W praktyce może to oznaczać, że aprioryczne ustalenie całokształtu znamion czynu zabronionego może się okazać wysoce utrudnione dla przeciętnego podmiotu prawa.

Rzecznik zwrócił również uwagę na sprzeczności, w jakiej pozostają przepisy ustawy o ochronie zabytków. Zgodnie z art. 36 ust. 2 pozwolenia wymagają poszukiwania zabytków prowadzone przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania, natomiast art. 109c wyraźnie sugeruje, że odpowiedzialnością karną na podstawie tego przepisu zagrożone są także zachowania prowadzone bez użycia takiego sprzętu.

Zgodnie z Konstytucją przepisy ograniczające konstytucyjne prawa i wolności jednostki powinny być sformułowane w sposób pozwalający jednoznacznie ustalić, kto i w jakiej sytuacji podlega owym ograniczeniom. Tymczasem, w ocenie Rzecznika, z uwagi na opisane wyżej mankamenty przepisu art. 109c ustawy, jednoznaczne i pełne określenie zespołu znamion przestępstwa określonego w tym przepisie, wydaje się być zadaniem wysoce utrudnionym.

Rzecznik podniósł także, że w kierowanych do Biura RPO wnioskach obywatele wskazują na brak szczegółowych uregulowań co do sposobu funkcjonowania nowoutworzonego Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków i wydatkowania gromadzonych w nim środków.

Wobec powyższego Rzecznik zwrócił się do Ministra z pytaniem, czy planowane jest wprowadzenie stosownego aktu wykonawczego, ustanawiającego szczegółowe zasady funkcjonowania Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków. Ponadto zwrócił się z prośbą o rozważenie możliwości podjęcia stosownych kroków legislacyjnych zmierzających do usunięcia wątpliwości pojawiających się na gruncie art. 109c ustawy.

Wniosek o udostępnienie informacji publicznej.
Na podstawie art. 2 ust. 1 i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1764, z późn. zm.) zwracam się z prośbą o udostępnienie informacji publicznej w zakresie Wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie wątpliwości dotyczących niektórych regulacji zawartych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 30.01.18.
Wnoszę o przekazanie odpowiedzi Ministerstwa na powyższe pismo oraz całej korespondencji w powyższej sprawie prowadzonej pomiędzy Rzecznikiem Praw Obywatelskich a Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ponadto ze względu na fakt, iż upływa rok od wystosowania ww. pisma, a nad żadnym z zakwestionowanych w powyższym piśmie przepisów nie podjęto prac legislacyjnych zmierzających do ich zmiany, zwracam się z prośbą o przekazanie informacji jakie dalsze działania i w jakich terminach planuje podjąć Rzecznik w przedmiotowej sprawie. W szczególności proszę o wskazanie czy i w jakim czasie planowane jest wystąpienie z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją art. 109c ustawy o ochronie i opiece nad zabytkami, którego niekonstytucyjność została przez Rzecznika wskazana w wzmiankowanym wyżej piśmie. Odpowiedź na powyższy wniosek wraz z dokumentacja w formie skanów proszę przesłać na adres e-mail

Szanowny Panie!
W odpowiedzi na Pana wniosek o udostępnienie informacji publicznej,
z upoważnienia Rzecznika Praw Obywatelskich, uprzejmie informuję, co następuje.
1. Do dnia 21 stycznia br., do Biura RPO nie wpłynęła odpowiedź na pismo
Rzecznika z dnia 30 stycznia 2017 r., skierowane do Ministra Kultury
i Dziedzictwa Narodowego (ozn. sygn. II.510.897.2017). Na dzień dzisiejszy
ww. pismo RPO wyczerpuje całą korespondencję między Rzecznikiem a
Ministrem Kultury i Dziedzictwa narodowego we wskazanym przez Pana
zakresie.
2. Jeżeli chodzi o dalsze działania w sprawie, RPO rozważa skierowanie
w najbliższym czasie ponownego pisma do Ministra Kultury i Dziedzictwa
Narodowego, z prośbą o ustosunkowanie się do poruszonych w piśmie z dnia
30 stycznia 2017 r. problemów.
3. Rzecznik Praw Obywatelskich nie podjął jeszcze decyzji co do ewentualnego
wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności przepisów ustawy z
dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U.
2003 nr 162 poz. 1568 ze zm.) do Trybunału Konstytucyjnego.
Łączę wyrazy szacunku
Marek Łukaszuk
Dyrektor Zespołu Prawa Karnego
/- podpis elektroniczny/

Zdaniem Rzecznika wysoce utrudnione może się okazać jednoznaczne ustalenie pełnej treści normy zawartej w art. 109c. Przepis ten w zakresie znamion „zabytek ruchomy”, „zabytek archeologiczny” oraz „bez pozwolenia” odsyła bowiem pośrednio do kilku innych jednostek redakcyjnych ustawy. W praktyce może to oznaczać, że aprioryczne ustalenie całokształtu znamion czynu zabronionego może się okazać wysoce utrudnione dla przeciętnego podmiotu prawa.

Rzecznik zwrócił również uwagę na sprzeczności, w jakiej pozostają przepisy ustawy o ochronie zabytków. Zgodnie z art. 36 ust. 2 pozwolenia wymagają poszukiwania zabytków prowadzone przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania, natomiast art. 109c wyraźnie sugeruje, że odpowiedzialnością karną na podstawie tego przepisu zagrożone są także zachowania prowadzone bez użycia takiego sprzętu.

W związku z tym, że niedługo rocznica pisma RPO do Ministerstwa postanowiłem w trybie dostępu do informacji publicznej zapytać o to jak się sprawy mają.

Treść zapytania:


Dziś otrzymałem dość ciekawą odpowiedź (pogrubienie moje):



Jak widać nie tylko PZE Ministerstwo traktuje olewczo.
Oryginalny pdf z odpowiedzią mogę udostępnić adminowi jeśli zajdzie taka potrzeba (zawiera moje dane osobowe).

Należy skopiować dokładnie tą samą treść zapytania ,którą wysłał sulik , wejść na stronę ,którą podał do RPO i wkleić to w okienko treści.