Z pewnością, gdyby nie ta inwestycja, znalezisko przez kolejne lata leżałoby - nadal niszczejąc - w ziemi. Dzięki pracom odzyskano je i będą mogły zasilić zbiory muzeum - zaznacza Dominik Szobak, reprezentujący inwestora - firmę Angel Poland.

18 grudnia 2019 r.
Kraków. Angel Stradom: działali przy zabytku bez pozwolenia konserwatorskiego, grozi im do pół miliona kary

- Wszczęliśmy procedurę nałożenia kary. A rozebraną kopułę firma ma odbudować – mówi nam małopolska konserwator zabytków Monika Bogdanowska. Chodzi o zniszczony cenny zabytek przy ul. Stradomskiej 12-14, na placu budowy hotelu i apartamentowca - inwestycji Angel Stradom. Została tam rozebrana bez wymaganego pozwolenia kopuła nad absydą dawnego kościoła św. Jadwigi, sięgającego swoimi początkami XIV wieku. Konserwator reaguje, a inwestor przedstawia swoją wersję, podkreślając, że działano w obliczu katastrofy budowlanej. Są też niepokojące wiadomości z ministerstwa.

Pytana o wysokość kary Monika Bogdanowska zaznacza: postępowanie jest w toku. Natomiast przepisy mówią o tym, że za wykonywanie prac przy zabytku bez pozwolenia wojewódzkiego konserwatora grozi kara pieniężna do 500 tys. złotych.

Inwestor, Angel Poland Group, w nadesłanym nam oświadczeniu przekonuje tymczasem, że prace w ramach inwestycji Angel Stradom w jakikolwiek sposób ingerujące w obiekt zabytkowy, zawsze prowadzone są w konsultacji, pod kontrolą oraz po poinformowaniu konserwatora zabytków.

Przypomnijmy: kościół św. Jadwigi, sięgający historią XIV wieku, został przebudowany przez Austriaków na przełomie XVIII i XIX w. na obszerną kamienicę przy Stradomskiej, ale w jej murach zachowano część dawnej świątyni. Ostatnio „zniknęła” kopuła tej świątyni, o czym – jak przekazała Monika Bogdanowska – nie powiadomiono urzędu konserwatorskiego ani nie uzgodniono rozbiórki.

Jak już pisaliśmy, brak kopuły wojewódzka konserwator zauważyła, gdy weszła (w listopadzie) na teren budowy Angel Poland wraz z rzeczoznawcą przeprowadzającym audyt po zawaleniu fragmentu ściany frontowej kamienicy przerabianej na hotel. Zapytała wtedy wykonawcę o kopułę i tak dowiedziała się, że została ona rozebrana, bo stwierdzono zagrożenie katastrofą budowlaną. - Ta rozbiórka nie była przewidziana w pozwoleniu, a gdyby nie moje pytanie, w ogóle byśmy się o tym nie dowiedzieli – mówiła nam wojewódzka konserwator.

W obliczu katastrofy budowlanej
- Częściowe rozebranie kopuły musiało mieć miejsce ze względu na bezpieczeństwo pracujących i przebywających tam osób – ripostuje reprezentujący firmę Angel Poland Dominik Szobak. Tłumaczy, że inwestor nie planował rozbiórki kopuły, toteż nie informował o takich planach Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Natomiast wojewódzka konserwator – jak twierdzi przedstawiciel firmy - była informowana o złym stanie kopuły już podczas wizyty na budowie w maju tego roku.

Jak czytamy w nadesłanych nam przez firmę wyjaśnieniach, podczas prac zabezpieczających kopułę konstruktorzy nadzorujący inwestycję stwierdzili, że w części sklepienia nad absydą dawnego kościoła nastąpiło częściowe osunięcie się fragmentów konstrukcji. „Konstrukcja kopuły wykazywała poważne zagrożenie zawalenia się i wystąpienia katastrofy postępującej. W obliczu powyższego zespół nadzorujący budowę podjął decyzję o wykonaniu natychmiastowych, koniecznych do wykonania prac zabezpieczających polegających na rozebraniu niestabilnych fragmentów murowanej konstrukcji sklepienia” - informuje przedstawiciel inwestora.

A dlaczego nie zaalarmowano natychmiast służb konserwatorskich? - W sytuacjach grożących katastrofą budowlaną zespół nadzorujący budowę musi w pierwszej kolejności zabezpieczyć budynek i teren budowy oraz zadbać o bezpieczeństwo pracowników – przekonuje Dominik Szobak. - Tak też się stało w omawianym przypadku, kiedy to specjaliści z branży konstrukcji wydali zalecenia wykonania niezwłocznie prac zabezpieczających polegających m.in. na rozebraniu luźnych elementów sklepienia.

„Gdzie jest kopuła?”
Monika Bogdanowska podsumowuje te tłumaczenia krótko: - Działali bez wymaganego prawem pozwolenia. W przypadku nagłej sytuacji są zobowiązani zawiadomić służby konserwatorskie - nie zrobili tego.

Wojewódzka konserwator ponownie zaznacza, że o rozbiórce dowiedziała się podczas wizji lokalnej - wprowadzenia rzeczoznawcy na teren budowy - tylko dlatego że zapytała: gdzie jest kopuła?

- Nie powiadomiono nas o rozbiórce - a prace trwały kilka dni. Jeżeli stan był awaryjny w maju, to trzeba było wystąpić o zmianę pozwolenia. Tego też nie zrobiono – dodaje Bogdanowska.

Angel Poland Group podkreśla, że jest firmą, która dba o zabytki. Jednak wiele o sposobie myślenia inwestora o obiektach zabytkowych mówi kolejny fragment oświadczenia odnośnie rozebranej kopuły: „Jako inwestor będziemy odtwarzać tę kopułę, tak aby odzyskała dawny blask. Odbudowanie każdego z jej elementów jest o wiele droższe, aniżeli zachowanie go w stanie pierwotnym i przeprowadzenie tylko prac konserwatorskich. To jest kolejny koszt, który musimy ponieść”.

Decyzje poprzednika wydane z rażącym naruszeniem prawa
Przypomnijmy, że inwestycja Angel Stradom wywołała protesty mieszkańców. Nasiliły się one wiosną ubiegłego roku, kiedy się okazało, że podczas wykopów pod apartamentowiec odkryto dawny cmentarz z 1609 ludzkimi szczątkami.

Również w zeszłym roku trwały cztery postępowania w Ministerstwie Kultury dotyczące decyzji ówczesnego (poprzedniego) wojewódzkiego konserwatora zabytków w sprawie pozwoleń na badania archeologiczne na terenie inwestycji.

Zapytaliśmy, jaki jest wynik tych postępowań. Odpowiedź ministerstwa bynajmniej nie jest uspokajająca.

- We wszystkich czterech przypadkach Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego stwierdził nieważność decyzji małopolskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków jako wydanych z rażącym naruszeniem prawa – przekazało Centrum Informacyjne ministerstwa.

Te decyzje poprzedniego konserwatora były aktami kolejno modyfikującymi pozwolenie na prowadzenie badań z maja 2017 roku oraz zmieniającymi to pozwolenie. Modyfikacje dotyczyły zakresu i rodzaju badań archeologicznych oraz terminów ważności decyzji.

Jak informuje ministerstwo, decyzje konserwatora rażąco naruszały art. 155 Kodeksu postępowania administracyjnego. Naruszenia te polegały na zmianie decyzji poprzednio wydanych - zamiast wydania nowych pozwoleń na podstawie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, a także na modyfikacji decyzji, które... utraciły termin ważności.

Inwestor złożył wnioski o ponowne rozpatrzenie każdej ze spraw. Trzy z nich są jeszcze rozpatrywane, a w przypadku jednej minister utrzymał w mocy swoje poprzednie rozstrzygnięcie. Obecnie sprawą tą zajmuje się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

Po zabudowie tej ostatniej działki pod Wawelem ustawią Panie znak zakazu wbijania łopaty w centrum?

Monika Bogdanowska: Nie, ale trzeba mieć świadomość, że jak tę łopatę tu wbijemy, to zawsze coś spod ziemi się wyciągnie. Przykładem jest budowa apartamentowca przy ul. Stradomskiej. Niedawno w odkrytych tam fundamentach tzw. Domu Opata podczas prac archeologicznych odnaleziono skarb - około 10 tysięcy zabytkowych miedzianych monet, pochodzących z XVIII wieku. Sam Dom Opata ma być niestety rozebrany. To kolejny artefakt archeologiczny na terenie tej inwestycji, który zostanie wyburzony.

Inwestor podkreśla, że zmieniając zabytkową kamienicę przy Stradomskiej w hotel ratuje ten budynek, a gdyby nie ta inwestycja, związana też z budową na tyłach apartamentowca, to nie byłoby wykopalisk i skarb nadal przez lata leżałby w ziemi.

Monika Bogdanowska: Co konkretnego uratowali? Prowadzą inwestycję, na której będą zarabiać, a nie ratują zabytek, który jest tylko dodatkiem do działki. Musi być jakaś granica hipokryzji. Zabytkiem było tam niezwykle cenne stanowisko archeologiczne, układ urbanistyczny, to że była tam od wieków zielona przestrzeń tzw. Łąka Świętego Sebastiana. Dla okolicznych mieszkańców to wielki dramat, zamiast zielonego terenu z przedszkolem, będą mieć potężny blok mieszkalny. Uważam, że jest to archeologiczna i konserwatorska zbrodnia. Pamiętajmy, że to teren, na którym znajdują się pozostałości średniowiecznego kościoła św. Jadwigi, ślady klasztoru i prowadzonego przez bożogrobców szpitala oraz cmentarza. To był ostatni w Krakowie relikt starego szpitalnictwa. Więcej takich odkryć już nie będzie. W miejscu apartamentowca w zeszłym roku wykopano ponad 1600 ludzkich szkieletów, a teraz dowiedziałam się, że z ziemi wydobyto kolejne 300 szczątków. To co się tam dzieje jest bardzo przykre, trudno mi w to miejsce chodzić.

Pani poprzednik zgodził się na tę inwestycję. Rozumiem, że Pani by tak nie postąpiła?

Monika Bogdanowska: Jak zaczęto tam trafiać na relikty archeologiczne, w miejscu gdzie ma powstać apartamentowiec odkryto średniowieczny cmentarz, to były podstawy do zmiany wydanego pozwolenia. Można było zgodzić się na jakąś przebudowę, ale z warunkiem, że jeżeli będą odkrycia, to projekt trzeba zmienić. Wydano jednak pozwolenie korzystne dla inwestora, wykluczające obowiązek modyfikacji projektu!

A frontowa kamienica, dawniej klasztor, wraz z pozostałościami po kościele św. Jadwigi, która ma się zamienić w hotel zostanie totalnie wypatroszona?

Dominika Długosz: Trwają tam prace budowlane. W piwnicach pod istniejącymi murami dawnego kościoła odnaleziono pozostałości gotyckiej świątyni. Podczas badań odkryto tam też piękne gotyckie piwnice. Z wyciąganiem wniosków poczekajmy do końca inwestycji.

Monika Bogdanowska: Skala zniszczeń substancji zabytkowej, archeologicznej, która jest dobrem nieodtwarzalnym przy okazji tej inwestycji jest jednak nieprawdopodobna. Nie wszystko co tam jest robione, powstaje zgodnie z projektem. Mamy więc utrapienie z tą inwestycją.

Mają Panie żal do władz miasta, że na zezwoliły na tę budowę?

Monika Bogdanowska: Do miasta można mieć żal o to, że sprzedało tę nieruchomość za 28 mln zł, a zanim do tego doszło, kamienica przy ul. Stradomskiej została doprowadzona do ruiny. A to miasto było właścicielem tego obiektu i na gminie spoczywał obowiązek dbałości zabytek. Tymczasem miasto postąpiło tak, jak niestety postępuje wielu prywatnych właścicieli, gdy doprowadza obiekt do ruiny, by otworzyć sobie drogę do bardzo poważnych przekształceń. To co wydarzyło się na Stradomiu nie mogłoby mieć miejsca w innym kraju Europy. Nikt rozsądny nie zgodziłby się na to, ani w przywoływanej Norymberdze, ani w Rzymie, ani w Wiedniu.

23 czerwca 2022
Kraków. Urząd dostarczał korespondencję pod niewłaściwy adres i pod Wawelem powstał apartamentowiec

13 grudnia 2022
Hotel Angel Stradom z barem w dawnym kościele jest już prawie gotowy. Krakowscy urzędnicy zgodzili się na dokończenie prac. Zdjęcia

23 grudnia 2022
Robi wrażenie! Najdroższe supermieszkanie sprzedane w Krakowie za 15 milionów! 23.12.22
Lokal o powierzchni niemal 700 mkw. w krakowskim apartamentowcu Angel Wawel kosztował ponad 15 mln zł.
...prywatna strefa SPA, własna winda, kilka sypialni i łazienek, dwie kuchnie, gabinet i najbardziej okazały salon w Polsce o wysokości 9 metrów, zaaranżowany w dawnej kaplicy.