|
Witam!!!
Faktycznie świetne zdjęcie. Ciekawe skąd pochodzi? Czy są inne? Pytania zadaję niejako zawodowo ;) . Ale jeśli to możliwe, byłbym wdzięczny za kontakt np. prv.
Co do zdjęcia - po lewej stronie na pewno jest "Mały". Zarówno twarz, postura jak i charakterystyczny orzeł na piersi.
Co do biogramu "Małego". Załączam krótki :que opis. Przepraszam, że wyprzedzam Maarka, który na tym polu ma pierwszeństwo ale po pierwsze zobligowało mnie fajne zdjęcie a po drugie, wreszcie miałem czas oderwać się od rzeczywistości.
Pozdrawiam i przepraszam za zawalanie forum pisaniną :skromny
Kpr.pchor. Władysław Heliński vel Jan Witkowski "Leszek", "Hardy","Mały", ur. 2.05.1926 r. w Zaklikach pow. Dęblin. Po zakończeniu w grudniu 1944 r. służby w szeregach kieleckiego AK /posługiwał się on wówczas pseudonimem "Leszek"/, już na początku 1945 r. udało mu się sformować, w oparciu o ochotników zwerbowanych spośród miejscowej ludności oraz dezerterów z LWP, 12-osobowy patrol dywersyjny, operujący na obszarze początkowo dwóch, a następnie aż trzech powiatów: Sępólno, Wyrzysk oraz Tuchola. W listopadzie 1945 r. "Hardy" zdecydował w miejscowości Lińsk /powiat Tuchola/ o jej rozwiązaniu - przede wszystkim w związku ze zbliżającą się zimą znacząco pogarszającą warunki uprawiania partyzantki - zwłaszcza dla pododdziałów nie posiadających własnej siatki terenowej. Nie oznaczało to jednak jego definitywnego zerwania z działalnością konspiracyjną. Żegnając się ze swoimi podkomendnymi kpr. "Hardy" wyraźnie zapowiedział im ponowny powrót w pole wiosną 1946 r., magazynując w tym celu w Jeziorkach w gospodarstwie Hofmana część broni - głównie automatycznej. Na wiosnę 1946 kpr. Heliński postanowił przenieść swoją działalność partyzancką na "niezagospodarowany" dotychczas przez podziemie niepodległościowe teren powiatów chojnickiego, tucholskiego, świeckiego i starogardzkiego. Tworzenie patrolu dywersyjnego przebiegało jednak początkowo bardzo powoli, głównie z powodu zachowawczego stosunku miejscowej ludności - Kaszubów i Kociewiaków do "zamiejscowych" inicjatyw konspiracyjnych. Na przełomie marca i kwietnia 1946 r. liczył on, poza braćmi Helińskimi, zaledwie dwóch partyzantów: NN "Szyszkę" i NN "Groźnego". Punktem przełomowym dla przyszłości grupy stało się nawiązanie przez kpr. "Małego" bliskiej współpracy z rodziną Kopiszków zamieszkałą we wsi Stobno w powiecie tucholskim. Dzięki zwerbowaniu do oddziału Stanisława Kopiszki "Błyskawicy", a następnie powierzeniu mu funkcji zastępcy dowódcy, grupa powoli zaczęła zyskiwać miano "tutejszej", stopniowo rozbudowując sieć własnych kontaktów konspiracyjnych. Najważniejszym sukcesem na tym polu okazało się nawiązanie współpracy z jedną z najważniejszych postaci miejscowej konspiracji z czasów okupacji niemieckiej - byłym Inspektorem Inspektoratu Chojnice AK - por. Stefanem Gussem "Danem". Formalnie, co prawda zakończył on już działalność organizacyjną, ujawniwszy się w październiku 1945 r., faktycznie jednak przyjęcie zwierzchnictwa nad patrolem kpr. "Małego" świadczyło o kontynuacji przez niego pracy niepodległościowej. W lecie 1946 r. grupa kpr. "Małego", nosząca teraz kryptonim "Tartak" rozrosła się do poziomu silnego, 12-13 osobowego patrolu. Tworzyli ją: kpr. Władysław Heliński "Mały", Zdzisław Heliński "Zbroja", Stanisław Kopiszko "Błyskawica", Bolesław Pałubicki "Zawisza", Feliks Grzonka "Prędki", Jan Ciemiński "Ryś", Antoni Godziszewski "Wola", Stanisław Szybut "Wir", "Picuś", NN "Szyszka", NN "Lis", NN "Groźnyę, NN "Dąb", NN "Czarny Sęp". Grupa dysponowała wówczas 1 rkm niemieckim - MG-34, kilkoma pistoletami maszynowymi /MP-40, PPS/ oraz bronią krótką i niewielką liczbą granatów. Jej członkowie w większości posiadali też mundury wojskowe LWP. Oddział prowadził głównie akcje ekspriopiacyjne i porządkowe, likwidując współpracowników UBP. Prowadzono także akcję propagandową poprzez wydawanie ulotek pisanych na zdobytej maszynie.
Pod koniec maja 1946 dzięki pośrednictwu księdza Sylwestra Konczała z Kasparusa i Lipinek uzyskali kontakt z pododdziałami 5 Brygady Wileńskiej działających w tym czasie, dokładnie w tym samym rejonie Borów Tucholskich. 3.06.1946 r. aresztowany został ks. Konczała i Jan Sikorski, powiązani z grupą "Małego". W związku z tym grupa "Tartak" przygotowała zasadzkę na konwój z aresztowanymi tuż za Lipinkami na lokalnej leśnej drodze prowadzącej do miejscowości Osie. Dysponując gorszym uzbrojeniem zdołała ona zatrzymać, a następnie zepchnąć do obrony czterokrotnie silniejszego przeciwnika. W toku wymiany ognia wyeliminowała w sumie 1/4 składu grupy operacyjnej /w sumie straciła ona 5 zabitych i 5 rannych/ nie ponosząc jakichkolwiek strat własnych. Niestety w toku akcji nie odbito więźniów, a funkcjonariusze UBP zastrzelili Jana Sikorskiego, obawiając się że mógłby zostać odbity. Wkrótce potem grupa "Tartak" przeprowadziła kolejną akcję dywersyjną, rozbrajając jeden z silniejszych posterunków gminnych milicji w Borach Tucholskich - w miejscowości Śliwice a miesiąc później w Sypniewie. Jednocześnie w dalszym ciągu prowadzono akcje rekwizycyjne i porządkowe (polegały na "skłanianiu" PPR-owców do spożycia legitymacji partyjnej i zastosowaniu witki leszczynowej do "wybicia" z głowy, lub raczej innego miejsca komunizmu). Na początku sierpnia 1946 r. oddział "Tartak" udał się na miejsce koncentracji 5 Brygady w lasach nadleśnictwa Błędno. Tam też nastąpiło jego ostateczne rozwiązanie i wcielenie poszczególnych partyzantów pomorskich do 3 lub 5 szwadronu. Ich akces do formacji mjr "Łupaszki" stanowił bardzo poważne ilościowe i jakościowe wzmocnienie dla pododdziałów 5 Brygady, a także pozwolił - dzięki wykorzystaniu rozbudowanych kontaktów terenowych - na kontynuowanie przez nie wielomiesięcznej działalności bojowej.
Sam Heliński ujawnił się 16.04.1947 r. w PUBP w Chojnicach , zdając 1 pistolet TT oraz 2 MP-40 z 274 pociskami oraz 5 map terenowych. Wkrótce potem jednak wraz z Feliksem Grzonką "Prędkię przedarł się na Zachód. Pierwotnie osiadł we Francji, a następnie w Anglii, gdzie żyje do dzisiaj. Od 1951 roku poszukiwany w Polsce komunistycznej listem gończym.
|
Zaloguj
Zarejestruj
FAQ
