Tak jak wcześniej obiecałem trochę wiadomości o pracach na sądeckim zamku, w których uczestniczyło nasze stowarzyszenie. Muszę przyznać, że prace te uswiadomiły mi wiele aspektów pracy archeologów i zmieniły podejście do niektórych spraw. Pozwoliły również i archeologowi zweryfikować poglądy na temat poszukiwaczy. Tu muszę oddać duuuże ukłony Bartkowi - archeologowi z Nowego Sącza, który okazał nam wiele zyczliwości i wyrozumiałości jak również podzielił się swoja wiedzą.
Badania sondażowe odbywały się w dniach od 13.10.2009r. do 03.11.2009r.
Badania wykopaliskowe, z zalecenia WUOZ, poprzedzone były badaniami nieinwazyjnymi – georadarem i metodą elektrooporową i miały na celu zweryfikowanie wyniku powyższych badań. Badania sondażowe polegały na założeniu dwóch wykopów o wymiarach 3x2 m, które zostały wytyczone przez geodetę i przebadaniu ich do głębokości, na której pojawiła się warstwa nienaruszona przez działalność człowieka nazywana calcem.
SONDAŻ NR 1:
Wykopaliska rozpoczęto od sondażu nr 1, zlokalizowanego w części południowo zachodniej placu zamkowego – ogrody zamkowe . Miał on w założeniu zweryfikować wynik badania elektrooporowego, które wykazało silny opór dający regularny, wydłużony obraz w części zachodniej placu zamkowego. Prace prowadzone były ręcznie, usuwano kolejno warstwy mechaniczne o miąższości 10cm a głębiej – 20cm. Każdy kolejny poziom wykopu dokumentowano fotograficznie i rysunkowo oraz dokonywano pomiarów wysokościowych przy użyciu niwelatora a także sprawdzano wykrywaczem metali.
Pomimo niewielkiego zakresu badań na wyznaczonym odcinku do rozmiaru placu zamkowego w sondażu nr 1 wykazano obecność warstw kulturowych sięgających do głębokości około 160 – 180 cm, przesyconych materiałem zabytkowym w postaci fragmentów ceramiki, przedmiotów metalowych, cegieł oraz materiałem kostnym, zwierzęcym. Układ warstw kulturowych w sondażu nr 1 składał się z 5 wyróżnionych grup (Fot 1, 2).
Fot. 1. Sondaż nr 1: zaznaczony przebieg warstw w profilu W.
[ img ]
Fot. 2. Sondaż nr 1: zaznaczony przebieg warstw oraz obiekt średniowieczny w profilu E.
[ img ]
Na głębokości 110 cm w części N sondażu natrafiono na skupisko fragmentów cegieł (palcówek) od strony W oraz kamieni rzecznych w części E. Nagromadzenie materiału ceglanego i kamiennego nie mogło zostać bliżej zinterpretowane z racji niewielkiej powierzchni badań. Prawdopodobnie było to gruzowisko o niewielkiej miąższości (na badanym obszarze około 10 cm) ale regularnej granicy południowej (Fot 3). Na stropie opisywanych fragmentów cegieł i kamieni natrafiono na skupisko dość sporej ilości fragmentów ceramiki średniowiecznej pochodzących z jednego naczynia (Fot 8). Ponadto w części E sondażu natrafiono na obiekt średniowieczny (nr 1/2009) w postaci regularnego wkopu, o zarysie owalnym lub kolistym w rzucie i prostokątnym w profilu, o głębokości ok. 40cm (uchwycono jedynie fragment zachodni obiektu, pozostała cześć znajdowała się poza obszarem badań sondażowych) (Fot. 2).
Fot. 3. Rzut z góry na warstwę kamieni i fragmentów cegieł gdzie odkryto skupisko ceramiki z naczynia średniowiecznego.
[ img ]
Opis warstw
I. Grupa warstw współczesnych
Warstwa 1 – humus, wyróżniony w sondażu nr 1, warstwa zwarta, o barwie czarno – brunatnej, o miąższości około 20 –30 cm i układzie powtarzającym konfiguracje terenu, przepleciona korzeniami, zawierała fragmenty różnoczasowej ceramiki (od średniowiecza do współczesności) (Fot. 1, 2), przedmiotów metalowych, fragmenty cegieł i kamieni (Fot. 4).
Fot. 4. Materiał ceramiczny z warstwy nr 1. Poziom A-B.
[ img ]
Warstwa 4 – warstwa zasypiskowa, średnio zwarta, jednolita, wyraźna, barwy żółto – miodowej, prawdopodobnie wypełniała wkop współczesny, na poziomie D znajdował się w niej pręt metalowy biegnący z N do S, prawdopodobnie odgromnik z budynku baraku PTTK, który stał niedaleko miejsca badań. Brak materiału zabytkowego (Fot. 1,2).
Warstwa 7 – warstwa zasypiskowa, średnio zwarta, barwy ciemno żółtej, przebiegała w kierunku W – E, współczesny wkop pod kanalizację (Fot. 1).
II. Grupa warstw historycznych
Warstwa 5 – warstwa zasypiskowa, kulturowa, ewidentna, jednolita, zwarta, barwy brunatnej, zawierała fragmenty cegieł, zaprawy oraz fragmenty ceramiki datowanej od XVII do XX w., (wyróżniona na poziomie C – F, ok. 30 cm miąższości). Ponadto warstwie znaleziono łuskę 11,2x41 Werndl M67 od karabinu WERNDL która została wyprodukowana w 1867 roku. Producentem był: Maschinen -und Waggonbaufabrik A.G., Wiedeń Simmering.
Fot. 5. Materiał ceramiczny z warstwy 5. Poziom C-D.
[ img ]
Warstwa 6 – warstwa zasypiskowa, kulturowa, skupisko cegieł, zwarta, kleista, barwy brunatnej, nieco jaśniejsza od warstwy nr 5, zawierała cegły, kamienie, fr. ceramiki, kafli, szkła. Warstwa wyróżniona została na poziomie F i G (Fot. 1, 2). Materiał zabytkowy ramowo datowany XVII-XVIII w. (Fot. 6, 7).
Fot. 6. Materiał ceramiczny i szklany z warstwy 6. Poziom E-F.
[ img ]
Fot. 7. Materiał ceramiczny oraz metalowy z warstwy 6. Poziom F-G.
[ img ]
III.
Warstwa 8 – warstwa zasypiskowa?, kulturowa, luźna, barwy szaro – brązowej, zawierała dużą ilość rozbitych cegieł i białej zaprawy oraz drobne kamienie, nieznaczna miąższość ok. 5 – 6 cm, co potwierdzają profile, wyróżniona na poziomie G w W części wykopu, interpretowana jako pozostałości po rozebranym budynku (gruzowisko) (Fot. 1, 2). Brak materiału zabytkowego datującego warstwę.
IV.
Warstwa 9 – warstwa zasypiskowa , kulturowa, zwarta, gliniasta, barwy szaro – żółto – pomarańczowej, uboga w materiał zabytkowy (Fot. 1, 2). Brak materiału zabytkowego datującego warstwę.
V.
Warstwa 10 – warstwa zasypiskowa, kulturowa, wyróżniona na poziomie H, luźna, sypka o barwie szaro – brązowo – brunatnej, na poziomie J nosiła cechy próchnicy, zawierała niedużo materiału zabytkowego datowanego XV/XVI-XVII w. W zasięgu tej warstwy na poziomie L zaczęły pojawiać się niezidentyfikowane formacje z cegieł i kamieni. W narożniku NW wykopu pojawiło się skupisko cegieł, określone jako warstwa 10A, z kolei w narożniku NE znajdowało się skupisko niewielkich kamieni, w tym dużo otoczaków rzecznych, ułożonych płasko o nieznacznej miąższości, określana jako warstwa 10B (Fot. 3). Warstwy te nie sięgają dalej niż 100 – 120 cm w kierunku S. Wśród cegieł natrafiono na skupisko ceramiki późnośredniowiecznej pochodzące z jednego naczynia.
Fot. 6. Materiał zabytkowy z warstwy 10. Poziom I-J.
[ img ]
Fot. 7. Materiał zabytkowy z warstwy 10. Poziom K-L.
[ img ]
Fot. 8. Ceramika późnośredniowieczna z warstwy 10B. Poziom K-L.
[ img ]
Warstwa 11 – warstwa zasypiskowa, wypełniająca obiekt nr 1 (późnośredniowieczny), który wyróżniono tuż przy granicy E wykopu nr 1, uchwycono jego W granicę – ok. 10 cm fragmentu półkolistego w rzucie. Obiekt wypełniała ziemia zgliniona, średnio zwarta, o konsystencji warstwy 10 i barwy szaro – brunatnej, bardzo wyraźnie zarysowując się w przekroju (profilu E). Z obiektu pochodzi mała ilość fragmentów ceramiki późnośredniowiecznej (Fot. 9).
Fot. 9. Profil E obiektu późnośredniowiecznego.
Fot. 10. Materiał zabytkowy z obiektu późnośredniowiecznego.
[ img ]
Mam nadzieję, że jest to w miarę czytelne i zrozumiałe.
Część 2 zamieszcze jutro. :)