Witam wszystkich-proszę o pokazywanie monet bitych w mennicy wschowskiej.
O mennicy miejskiej we Wschowie
Gdy Wschowa w roku 1343 została przyłączona do Polski, kronikarz Jan Długosz zapisał w swych kronikach: „Ziemia zaś wschowska przywrócona Królestwu Polskiemu niektóre prawa i przywileje, jakich z dawna używała, a których jej król Kazimierz bynajmniej nie odjął, prawo bicia osobnej monety, z wiernością i przychylnością aż po dziś dzień zachowuje.”
Wynika z tego, że Wschowa już przed rokiem 1343 posiadała przywilej menniczy, a także, iż z tego przywileju korzystał w czasie pisania „Kronik” Długosza, tzn. w drugiej połowie XV wieku. Nie znany jest jednak dokładny rok założenia mennicy. Wschowska mennica miała prawo bicia tylko drobnej monety, ale dawało to wyższy dochód procentowy, niż wybijanie monety grubszej.
Monetą drobną były wówczas denary. Były one wykonane z tak cienkiej blaszki srebra, iż moneta była wybijana jednostronnie (by nie wyginała się i nie łamała). Na monetach przeważnie nie było żadnych napisów a jedynie znaki herbowe i proste symbole.
W roku 1404 kiedy królem Polski był Władysław Jagiełło, denary wschowskie miały wartość 1/12 grosza, natomiast koronne tylko 1/18 grosza. Na późniejszych denarach wschowskich, pochodzących z czasów Jana Olbrachta (1492 – 1501), z jednej strony widniał symbol krzyża podwójnego z kołeczkami między ramionami, a z drugiej strony tych monet orzeł z pierścieniem w dziobie. Zygmunt I Stary (1506 – 15 48) w 1525 roku udzielił Wschowie nowego przywileju, w myśl którego miasto mogło wybijać także kwartalniki, przeznaczając dochód z mennicy na naprawę fortyfikacji miejskich jednak monety z tego czasy nie znamy. Monety z czasów Zygmunta Augusta były również dwustronne: z jednej strony orzeł z pierścieniem w dziobie a na rewersie tarczę z podwójnym krzyżem z kółeczkami: po bokach tarczy rozdzielono daty, a nad tarczą litery C W F. Natomiast denary wschowskie z czasów Zygmunta III z lat 1588 – 1604, powtarzają wzór z czasów Zygmunta Augusta. W latach 1608 – 1609 wybito monety jednostronne, wyobrażające na dwóch tarczach orła oraz podwójny krzyż z kołkami: na tej monecie litera W mieści się pod tarczami, a nad nimi data roku. W 1610 roku ukazały się denary dwustronne z literą W nad tarczą i datą po jej bokach. Są to ostatnie znane monety pochodzące z mennicy miejskiej.
O mennicy królewskiej we Wschowie
Mennica królewska we Wschowie powstała zapewne już za czasów Władysława Jagiełły, kiedy to właśnie ten król zamknął około 1414 roku mennicę krakowską. Rozwijające się życie gospodarcze kraju potrzebowało środków obrotowych, a państwo potrzebowało pieniędzy tak więc król nie mógł zrezygnować z dochodów z mennicy. Taka to była najprawdopodobniej przyczyna powstania mennicy królewskiej we Wschowie. Można przypuszczać, że nie została urządzona nowa mennica, lecz w dotychczasowej mennicy bito półgrosze na rachunek królewski, korzystając z istniejących urządzeń i fachowców. Wybijanie półgroszków we Wschowie trwało zapewne ledwie kilka lat.
Około roku 1416 zaczęto we Wschowie wybijać płógroszki koronne. Wyobrażały one – tak samo jak półgroszki bite w Krakowie – z jednej strony koronę z łacińskim napisem otokowym: „Moneta Vladislai”, z drugiej zaś strony orła, a dokoła: „Regis Poloniae” (moneta Władysława – króla Polski). Półgroszki wschowskie są pod koroną oznaczone podwójnym krzyżem, a obok niego są często litery F lub W. Po ponownym otworzeniu mennicy w roku 1652 (zamkniętej w roku 1601), przeniesiono ją do domu na przedmieściu – gdyż wcześniejszy budynek został odstąpiony dla kolegium jezuickiego. W domu tym mieszkał w 1646 roku Andrzej Tymf, twórca nowego rodzaju monety, od jego nazwiska nazywanej tynfami. Tynf był monetą grubszą, o pokaźnej sile nabywczej. Widocznie więc w ówczesnej Polsce wysoko ceniono dowcip, skoro ukuto powiedzenie, że „dobry żart tynfa wart”.
Oficjalną decyzję o zamknięciu mennicy królewskiej we Wschowie podjęto w roku 1662. Mimo protestów mieszkańców budynek dawnej mennicy przekazano w roku 1728 kościołowi, a przy jego przebudowie w roku 1860 znaleziono duże ilości miedzianych szelągów.
W latach 1588 – 1601 oraz 1652 – 1663 mennica wschowska biła monety drobne, średnie i grube. Monetą drobną były szelągi wybijane najpierw z litego srebra, a od 1659 roku w olbrzymich ilościach z miedzi – jako skutek nieudolnej polityki państwa i najazdem szwedzkim. Do monet średniej wartości zaliczyć można grosze, licznie wybijane półtoraki (do 1624 roku), dwugrosze (1650 – 1654) i trojaki będące najważniejszą monetą obiegową. Monetami grubszymi były szóstaki, orły, półtalary i talary, także monety złote tzw. dukaty i ich wielokrotności.
Od roku 1599 obowiązywało rozporządzenie królewskie, wedle którego u dołu monety powinien znajdować się inicjał nazwy miasta, w którym moneta została wybita. Wschowskie monety rozpoznawane były po literze F.
http://osobliwosci.eduseek.interklasa.p ... ennica.htm
Zaloguj
Zarejestruj
FAQ
