Tekst poniższy opisuje pewną sytuację i dotyczy historii pobytu ludzi majora "Łupaszko" w miejscowości Narewka. Tam po dziś dzień funkcjonuje imię patrona szkoły, którego sylwetkę ponizej zaprezentuję. Dokument częściowo nieczytelny pochodzi z okresu umieszczenia tablicy poświęconej patronowi na budynku szkoły. Jest to maszynopis, częściowo nieczytelny, wytarty ale jak mi się wydaje, bardzo treściwy. Jak ktoś ma chwilę czasu to mozna wrócić do PRL na parę chwil. Może mojej koleżance Marcie uda sie umieścić fotogramy tego dokumentu, które potwierdzą autentyczność treści?
Zbiorcza Szkoła Gminna w Narewce
im. Aleksandra Wołkowyckiego
„Aleksander Wołkowycki urodził się w 1897r. we wsi Zabłotczyzna, powiat Hajnówka, w rodzinie małorolnego chłopa. Rodzice Aleksandra nie bacząc na ich ciężkie warunki socjalne i ekonomiczne, gospodarowali na niewielkim gospodarstwie- 1,5 ha ziemi ornej, dążyli w miarę swych skromnych możliwości, zapewnić synowi wykształcenie. W 1902 roku posyłają siedmioletniego chłopca do rosyjskiej szkoły w Narewce. Po ukończeniu szkoły w Narewce, Aleksander Wołkowycki wstępuje do szkoły w Świsłoczy, którą ukończył przed I Wojna Światową. W czasie pobytu w średniej szkole w Świsłoczy rozwija się w Aleksandrze zainteresowanie pracą nad oświatą narodu. Duży wpływ wówczas miały istniejące już postępowe nauczycielskie tradycje Świsłoczy. Mając wykształcenie średnie Aleksander Wołkowycki wstępuje do seminarium nauczycielskiego gdzie otrzymuje przygotowanie pedagogiczne. Następnie otrzymuje nakaz pracy w Białoruskiej Narodowej Szkole we wsi w Prykaleśni… (fragment maszynopisu zamazany). W szkole tej pracuje do 1919 roku do czasu zamknięcia jej przez władze polskie. W burżuazyjnej Polsce Aleksander Wołkowycki dzieli los wielu polskich i białoruskich nauczycieli, którzy byli pozbawieni możności pracy w dziedzinie oświaty. W takich warunkach przez lata powojenne pracuje on na gospodarstwie, a od 19… (fragment maszynopisu zamazany) jako brakarz w Puszczy Białowieskiej. Wznowienie i rozwój białoruskiego szkolnictwa na białostocczyźnie w latach władzy radzieckiej (1939-1941) otwiera przed Aleksandrem Wołkowyckim możliwość powrotu do ulubionego zawodu nauczycielskiego. Jesienią 1939 r. otrzymuje mianowanie na kierownika Szkoły Podstawowej w Zasiewie, powiat Hajnówka, w której pracuje do 22 czerwca !941r. Jednocześnie pogłębia swoje kwalifikacje nauczycielskie na kursach pedagogicznych. W okresie okupacji dzieli los wielu mieszkańców Narewki i przyległych wsi. W sierpniu 1941r. Niemcy prowadząc profilaktyczną akcję zabezpieczenia przed działalnością partyzantów, palą i burzą wiele wsi w okolicach Puszczy Białowieskiej. W tym czasie zostaje spalona wieś Masiewo. Dlatego też Aleksander Wołkowycki z rodziną wyjeżdża do wsi Koźliki powiat Białystok. Jednak po kilku miesiącach wraca znów w rodzinne strony. W 1942r. zaczyna prace w fabryce przeróbki karpiny w Skupowie, a po zniszczeniu fabryki przez partyzantów powraca do Narewki. Od 1943r. do chwili wyzwolenia ponownie pracuje jako nauczyciel. Po wyzwoleniu białostocczyzny spod okupacji hitlerowskiej przez Armię Radziecką Aleksander Wołkowycki staje w pierwsze szeregi bojowników walczących o umocnienie władzy ludowej, pracuje jako nauczyciel Szkoły Podstawowej w Narewce. W roku 1944 wstępuje do Polskiej Partii Robotniczej. Będąc jej członkiem pogłębia bardziej wiedzę polityczną, którą jednocześnie przekazuje młodzieży i społeczeństwu. Zawód nauczyciela łączy z powołaniem działacza społeczno – politycznego. Postać ta jest mocno związana ze szkołą i środowiskiem. Świadczy o tym jego działalność w szerzeniu oświaty i kultury w pierwszych trudnych latach władzy ludowej oraz w rozpowszechnianiu i propagowaniu ideologii PPR. Wpajał dzieciom i młodzieży wiarę w siłę i przyszłość władzy ludowej. Był to człowiek całkowicie oddany Narewce, środowisku i Polsce Ludowej. Ideologia Partii dodawała mu sił do wychowania młodego pokolenia. Działalność Aleksandra Wołkowyckiego nie odpowiadała siłom rekcyjnym, które aktywizowały się na białostocczyźnie w krótkim czasie po odejściu na front rozmieszczonych tutaj oddziałów Armii Radzieckiej. 17 marca 1945r. ginie w Narewce od kuli reakcyjnego podziemia bandy „Łupaszki”. Razem z nim zginęli aktywiści z Narewki: Jan Leszczyński, Piotr Kabać i Mikołaj Lewsza.
W takich warunkach zakończył życie nauczyciel – patriota Aleksander Wołkowycki, nierozłącznie związany z dążeniem służenia sprawie oświaty całego kraju.”
|