Wracając do tematu twierdzy i walk o nią . Chodząc po pprzemyskich fortach , umocnieniach , lasach ,polach należy pamietać ,że były one kiedyś areną walki , niejeden żołnerz stracił tu życie z dala od rodzinnego domu .Dlatego też należy pochylić głowę i zamknąć na chwile oczy aby oczyma wyobrazni powrócić w tamten okres i oddać hołd setkom tysiącom poległym zmaryłym żołnierzom . D latego też zanim przejdziemy do następnego fortu zapraszam na wędrówkę po Przemyskich Cmentarzach Wojennych .Najpierw krótka historia potem fotki:
W czasie walk o Twierdzę Przemyśl poległo ok100 tys żołnierzy austro- węgierskich, rosyjskich i niemieckich .Po cofnięciu się frontu wokół twierdzy przystąpiono do prac porządkowych przy cmentarzach polowych (przenoszono zwłoki żołnierzy poległych na przedpolu twierdzy do nowo tworzonych cmentarzy w mieście).
Początkowo pochówkiem poległych zajmowały się służby kwatermistrzowskie.W listopadzie1915r przy ministerstwie wojny utworzono IX Wydziale Grobów Wojennych. W kwietniu 1916 r. przyłączono do niego Niemiecki Wydział Grobów Wojennych. IX wydział dzielił się na 9 jednostek terenowych z których trzy znajdowały się w Galicji (Kraków, Przemyśl i Lwów) i kierował nim płk Masić.
Cmentarze wojenne rozmieszczono na terenie I obwodu obronnego w sąsiedztwie cmentarza komunalnego na ul.Przemysława. Rozmieszczono tu cztery cmentarze: armii austro- węgierskiej, niemieckiej, rosyjskiej oraz cmentarz bezimiennych grobów żołnierzy austro- węgierskich. Cmentarzami na terenie działań byłej armii austro –węgierskiej zajmuje się Austryjacki Czarny Krzyż. W 1987r przy pomocy tej organizacji zrekonstruowano cmentarz ąustro- węgierski. Niemiecki cmentarz wojenny został poświecony w 1916 r. a zrekonstruowano go w 1992r. przy pomocy Związku Opieki nad Grobami Wojennymi w Kassel. Cmentarz ten jest uważany za jeden z piękniejszych cmentarzy w Europie. Obok Niemieckiego cmentarza znajduje się cmentarz rosyjski projektu inż. arch. Bogusława Gebarowicza. Umieszczono na nim tablice z inskrypcją „Tu spoczywa 9 tys. żołnierzy rosyjskich poległych w latach 1914-1915 o Twierdzę Przemyśl. Na wszystkich tych cmentarzach między Rosjanami, Niemcami, Wegrami, Austryjakami leżą Polacy walczący we wszystkich tych armiach w obcym mundurze i przeciwko sobie.
Cmentarze wojenne znajdują się obecnie na terenie cmentarza wojskowego. Tworzą unikalny zespół architektoniczny, stanowią miejsce pamięci i zadumy narodowej.
Na koniec wspomnę, że w 1995r Rada Europy w Strasburgu przyznała miastu Przemyśl Honorową Flagę za opiekę nad I i II wojennymi cmentarzami oraz za wysiłki na rzecz jedności europejskiej.
Oprócz cmentarza wojskowego na ulicy Przemysława w Przemyślu znajduje się również kwatera poległych żołnierzy austro - węgierskich na drugim cmentarzu komunalnym na Zasaniu. Nad całością tej kwatery wznosi się krzyż wykonany z elementów wysadzonego w 1915r. mostu na Sanie. Oprócz tych cmentarzy groby poległych możemy spotkać również w pod przemyskich miejscowościach przy wiejskich kościołach (fortecznych) np. Łuczyce , Pikulice. W miejscowości Orzechowce w pobliżu jednego z fortów członkowie Historycznego Pułku Artylerii Fortecznej im Księcia Kinskyego uporządkowali ,ogrodzili i postawili krzyż na terenie byłego cmentarz polowego (do roku 1989 zapomnianego). Walki rozgrywały się także wokół miasta i tak podczas jednego z ataków załogi Twierdzy Przemyśl w kierunku na Sanok skąd miała przyjść odsiecz na wysokości wsi Brylińce żołnierze austro-wegierscy dostali się pod huraganowy ogień artylerii rosyjskiej i wypad załamał się. W wiosce na wzgórzu obok cerkwi utworzono cmentarz poległych. Cmentarz ten odnowiono przy pomocy Austryjackiego Czarnego Krzyża i ponownie poświecono w 2002r . Do niedawna w miejscowości Bolestraszyce przy drodze fortecznej w sąsiedztwie potężnego fortu XIII znajdował się bezimienny grób żołnierza niemieckiego. Grobem opiekowali się okoliczni mieszkańcy, kilka lat temu szczątki zostały ekshumowane i przeniesione na cmentarz niemiecki w Przemyślu.
Po przeczytaniu zapraszam do obejrzenia fotek wszystkich tych miejsc :
główne wejscie na cmentarz wojskowy:
[ img ]Cmentarz żołnierzy- austro węgierskich (odnowiony w 1997r)
[ img ][ img ][ img ][ img ][ img ]cmentarz żolnierzy niemieckich:
[ img ][ img ][ img ]cmentarz bezimiennych żolnierzy austro-wegierskich:
[ img ][ img ][ img ]cmentarz żołnierzy rosyjskich
[ img ][ img ]kwatera żołnierzy austro-węgierskich na Zasaniu
[ img ][ img ][ img ][ img ]cmentarz polowy w Orzechowcach odnowiony przez grupę pasjonatów:
[ img ][ img ]cmentarz w miejscu proby przedarcia sie z twierdzy Brylińce
[ img ][ img ][ img ][ img ][ img ][ img ] Oprócz tych cmentarzy są jeszczcze pojedyńcze groby na wiejskich cmentarzach i odnowiony wykarczowwany cmentarz wojenny na skaraju lasku w Bełwinie (również działanie pasjonatów )
Forty to też miejsce każni i egzekucji podczas II wojny i tak : Fort Nehrybka fotki w którymś z wześniejszych postów , Fort VIII Łętownia ( o którym jak czas i checi pozwolą to dopiero będzie ;) i fort pierścienia wewnętrznego Lipowica, gdzie roztrzeliwono i grzebano członków ruchu oporu Staraniem władz miasta i środowisk kombatanckich postawiono tam obelisk upamiętniający poległych:
[ img ][ img ][ img ][URL=http://www.fotosik.pl][img]http://images45.fotosik.pl/259/58da443ba0b537famed