/
Półwysep helski w polskiej koncepcji militarnej okresu międzywojennego odgrywał bardzo ważną rolę. Z jednej strony istniała konieczność obrony własnych interesów ekonomicznych (powstający port w Gdyni), z drugiej możliwość szachowania Wolnego Miasta Gdańska silną pozycją artyleryjską i bazą morską, przypominam, że w Gdańsk po dojściu Hitlera do władzy tylko z nazwy miastem "wolnym".
W okresie międzywojennym na półwyspie helskim marynarka wojenna zorganizowała i utrzymywała następujące obiekty:
Jak widać z powyższego zestawienia była to dość liczna grupa, o walkach obronnych nie będę pisał, ponieważ literatura poświęcona temu wycinkowi naszej historii jest dość liczna.
Bardziej interesujący jest dzień dzisiejszy wymienionych obiektów. Jadąc jedyną drogą wiodącą do miasta Hel napotykamy pierwsze pozostałości Rejonu Umocnionego Hel. W okolicy Jastarni napotykamy schrony głównej pozycji obronnej Rejonu Umocnionego Hel. Półwysep ma w tym miejscu około 500 m szerokości, odcinka tego broniły 4 schrony o nazwach "Sokół", "Sabała", "Saragossa" i "Sęp". Ściany miały około 3 m grubości, stropy 1,7 m, schrony wyposażone w bron maszynową, na stropie schronu umieszczona kopuła obserwacyjna. W chwili obecnej tylko jeden ze schronów jest w miarę dostępny, oczywiście nie posiada już takich elementów jak drzwi, ale zachowały się płyty pancerne w otworach okiennych, zachowana jest także kopuła obserwacyjna, na stropie obiektu należy uważać na mocowania siatki maskującej "świńskie ogonki". Niestety jest on zalany wodą na głębokość 20-30 cm i stanowi idealną wylęgarnie owadów. Pozostałe schrony znajdują się w zdecydowanie gorszym stanie, powoli są pochłaniane przez piasek nadmorski.
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| / |
|
|
Po dotarciu do miasta Hel napotykamy pozostałe elementy zbudowane w omawianym okresie. Najważniejszym z nich jest bateria imienia Heliodora Laskowskiego. Zbudowano ją niedługo przed wybuchem wojny, w 1935 roku. Składała się z czterech stanowisk ogniowych dla dział 152,4 mm. Same działa posadowiono na składach amunicyjnych, z których za pomocą dźwigów dostarczano amunicję. Stanowiska były odporne na trafienie pociskiem do 203 mm. Ze względu na nowatorską konstrukcję stanowisk i najcięższy kaliber w naszej armii, traktowano ją częściowo jako baterię eksperymentalną. Oprócz stanowisk dla artylerii w skład baterii wchodziło główne stanowisko dowodzenia z wieżą obserwacyjną oraz magazyny amunicyjne. Stanowisko dowodzenia zachowało się w niezłym stanie, oczywiście wewnątrz nie zachowało się nic z wyposażenia, a każdy kto zdecyduje się na wejście do środka powinien się zaopatrzyć w dobrą latarkę i .... środek przeciwko komarom.
Dość łatwo można zlokalizować stanowiska ogniowe i obserwacyjne baterii, niektóre z nich oznaczono tabliczkami informacyjnymi. Niestety w chwili obecnej na stanowiskach nie znajdują się oryginalne działa, po wojnie zastąpiono je działami B-13, Baterii Artylerii Stałej, ale w Gdyni w muzeum marynarki wojennej znajduje się zachowany egzemplaż działa.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Oprócz baterii Laskowskiego łatwo można odnaleźć także baterie przeciwlotnicze, znajdują się praktycznie w pobliżu zejść na plażę, przynajmniej ich część. Niestety jak większość fortyfikacji znajdują się w kiepskim stanie, jedynym wkładem władz lokalnych w ochronę tych miejsc są tabliczki informacyjne, z dość pobieżną notką historyczną.
Ostatnim elementem fortyfikacji pochodzącym z omawianego okresu to fortyfikacje polowe. Także łatwe do odnalezienia, ciągnące się przez nadmorski las transzeje wzmacniane betonowymi płytami i gniazda dla karabinów maszynowych. Przy ich penetracji należy zwrócić szczególną uwagę na osuwające się pod naporem piasku płyty betonowe i pojawiające się w różnych miejscach resztek zardzewiałego oporządzenia, łusek itp. o ich pochodzeniu więcej napisałem w dziale poświęconym fortyfikacjom niemieckim zlokalizowanym na półwyspie.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
K(?)
